De ster van Bethlehem

In december worden onze kerstbomen, ruiten en de straten verlicht door kunststerren en LED-lampjes. We kunnen dat licht wel gebruiken in de periode waarbij het daglicht ons elke dag na 7 uur en 41 minuten weer verlaat. In de zomer is het net andersom en kennen we ook nog eens de zomernachten waarbij de Zon niet meer voldoende onder de horizon gaat om het pikdonker te maken.

Onwetendheid

Ik reed eens met iemand uit de Verenigde Staten door het donkere winterlandschap. Vol verbazing vroeg ze mij waardoor in Nederland alle kerstbomen wit verlicht zijn. Bij ons (VS) hebben we vele vrolijke kleurtjes. Ik vertelde dat ik in mijn jeugdjaren nog meegemaakt heb dat mijn vader echte kaarsen in de kerstboom deed en toen begreep ze het direct.

De kerststerren die we zien in de decembermaand hebben allemaal puntige uiteinden. Dat is artistiek en gewoon mooi om te zien. Het beeld vast uit dat een overbelichte ster als het ware gaat stralen. Maar in werkelijkheid is een ster een gasbol en heeft deze geen punten.

Op afbeeldingen zie je soms ook een komeetstaart. Maar waar gaat het dan wel over? Kun je dit koppelen aan een hemelgebeurtenis die we nu nog wetenschappelijk kunnen achterhalen?

Magiërs uit Babylonië zagen de hemelgebeurtenis in het Oosten

In de bijbel vind je het verhaal terug dat de wijzen uit het oosten een ster zagen. Zij wisten dat dit een bijzondere gebeurtenis was die de mens iets te vertellen had.

Die wijzen kwamen uit het oosten naar Jeruzalem in de tijd dat Herodes de Romeinse heerser was. Het waren mogelijk Babyloniërs uit de stad Babylon, het tegenwoordige Irak. Ze waren hoog ontwikkeld in de sterrenkunde en gebruikte deze kennis ook om de toekomst voor hun eigen heerser te kunnen voorspellen. Eigenlijk waren de wijzen uit het oosten dus sterrenwichelaars of magiërs die het verhaal uit de sterren konden lezen. Tegenwoordig noemen we dit astrologen. Maar goed ze wisten dat er een koning was geboren maar niet uit de bijbel want die was daar niet.

Er zijn 40 km ten noorden van Babylon wel kleitabletten gevonden over een zonsverduistering; het tijdstip van de zomerzonnewende èn de conjunctie van Jupiter en Saturnus in het sterrenbeeld Vissen.

De Romeinse geschiedschrijver Flavius Josephus vermeldt dat Herodes stierf na een maansverduistering en dat kort na zijn dood het paasfeest werd gevierd. Dat kan alleen de maansverduistering van 13 maart 4 VC zijn geweest. Het paasfeest zelf was op 11 april 4 VC. Ofwel Herodes is in deze periode gestorven. En voor die tijd heeft hij dus nog aan die magiërs de opdracht gegeven om die koning te zoeken in Bethlehem. Hij had daar de overpriesters en de schriftgeleerden voor geconsulteerd die dit wisten (Micha 5:1).

Magiërs uit Babylonië zagen de hemelgebeurtenis in het Westen

De magiërs zijn naar schatting toch een half jaar in Jeruzalem geweest. Ze hadden een lange reis achter de rug en Herodes had ook tijd nodig om het een en ander uit te zoeken. Na dat half jaar werd er door de magiërs weer een hemelgebeurtenis als boodschap herkend. Dat moet ten Zuiden van Jeruzalem zijn geweest, want Bethlehem ligt op korte afstand onder Jeruzalem. Door deze nieuwe kerstster te volgen ontdekte ze waar ‘de koning’ geboren was.

In de bijbel is ook terug te vinden dat Quirinius landvoogd was van Syrië in de tijd dat de Romeinse keizer Augustus een volksstelling in zijn rijk uitschreef. Ook dit geeft een kader aan of die vermeende kerstster wetenschappelijk bezien terug te vinden is in deze tijdsperiode. Hier kan je uithalen dat Jezus tussen 8 en 6 VC geboren is en dus niet wanneer onze jaartelling begint.

Geen komeet

De kerstster mag dan in onze wereld afgebeeld worden als een komeet met staart, toch is het geen komeet geweest. Ten eerste wisten de sterrenwichelaars het verschil tussen een ster een komeet wel. Een komeet heeft een staart en beweegt elke avond door een klein stukje sterrenhemel. Zover bekend vanuit allerlei geschriften was alleen de komeet Capricornus in die periode te zien. En kometen stonden algemeen bekend als onheilvoorspellers, en dat is niet hoe het verhaal gaat. Voor de wijzen uit het oosten stond de gebeurtenis bekend als ‘een koningskind die geboren zou worden’ en ja dat zou nog steeds een onheilsvoorspeller kunnen zijn, maar het was in werkelijkheid een heilsvoorspeller.

Geen nieuwe ster

In de Chinese en Koreaanse geschiedschrijving wordt vermeld dat er in het jaar 5 VC een po’hsing verscheen: een nieuwe ster aan het firmament. Dat zou een supernova kunnen zijn geweest. Een supernova is een ster die eerst niet zichtbaar was en een paar dagen later wel. Dit is een ster die, gelukkig op grote afstand van de Aarde, geëxplodeerd is. De ster wordt er een maand lang honderdmiljard keer feller van. Daarna is de ster weer verdwenen. Er komt geen licht meer van deze ster. Zo zou een supernova de kerstster kunnen zijn geweest. Maar elke sterexplosie is met onze ruimtetelescopen nu nog steeds terug te vinden als een supernovarestant. Ook heeft ooit een beschaving in welk geschrift dan ook deze zeer duidelijk zichtbare gebeurtenis opgetekend. Nooit is er een supernovarestant gevonden. De wijzen waren ongeveer een half jaar in Jeruzalem. Toen zagen ze de kerstster opnieuw. Wat was dat dan? Je ziet een supernova maar een maand. En weet dat de sterren zo ver weg staan, dat het honderden jaren duurt voordat het licht van de explosie op de Aarde aankomt. Wat een bijster toeval dat dit nu net op het juiste moment gebeurde voor ons mensen hier op de aarde.

Twee keer een samenstand van planeten

De magiërs zagen wat het volk niet zag. Nergens in de geschiedschrijving vind je reuring onder het volk hierover. Alleen de magiërs zagen het en konden het interpreteren. Een samenstand tussen planeten past daar goed bij. Het volk heeft daar geen aandacht voor. De magiërs wel. Zij zagen het verhaal. En er waren genoeg samenstanden tussen de planeten direct na de geboorte van Jezus (periode 8 tot 6 VC).

Jupiter en Venus en sterrenbeeld Leeuw

In het gratis software programma Stellarium vind je op 12 augustus 3 VC net voor zonsopkomst een samenstand tussen de helderste en niet te missen planeten Venus (godin van de liefde / vructhbaarheid) en Jupiter (de koningsplaneet) tussen ‘de poten’ van sterrenbeeld Leeuw. Venus komt daarbij dichter bij Jupiter dan de manen van Jupiter zelf. Een maand later raakt de planeet Jupiter gedurende de nacht bijna de hoofdster Regulus van het sterrenbeeld Leeuw. De ster Regulus wordt in de astrologie gezien als de koningsster of het oog van de Leeuw en met een oog moet je voorzichtig zijn …). De magiërs lazen in de sterren:

De koningsplaneet en de vruchtbaarheid zijn in Juda bijeengekomen. Ze gaan op reis naar Jeruzalem.

Op 16 februari 2 VC vind je in Stellarium dat de planeet opnieuw vlak langs de ster Regulus gaat. Op 10 mei datzelfde jaar gebeurt het opnieuw. Diezelfde planeten staan op 17 juni 2 VC weer vlak bij elkaar onder het sterrenbeeld Leeuw. De magiërs lazen in de sterren:

De koningsplaneet en de vruchtbaarheid zijn in Juda bijeengekomen. Ze vertrekken naar het dichtbijzijnde Bethlehem.

Jupiter en Saturnus en sterrenbeeld Vissen

Er waren ook samenstanden tussen de planeten Jupiter (de wereldheerser of koning) en de minder heldere Saturnus (de ster van Palestina), wat geen probleem is want die magiërs zagen dat wel. In dit geval gebeurde het in het sterrenbeeld Vissen, wat voor hen verwees naar de einddtijd. Zij lazen in de sterren:

In Palestina was de langverwachte Messias geboren, of de koning in Palestina luidt de eindtijd in.

Open Stellarium en je vindt dat op 27 mei 7 VC deze twee planeten vlak bij elkaar staan in sterrenbeeld Vissen. Op 6 october in datzelfde jaar gebeurt het weer en als het niet genoeg is op 1 december nogmaals.

Kortom het programma Stellarium is een prachtig hulpmiddel om het een en ander eens uit te zoeken.

Robert de Jong