Verwonder je over het grote en het verre boven je hoofd. Droom weg bij het onbekende. Maak het vertrouwd aan jezelf
Relativeer ‘het zijn’ hier op Aarde. Wat weten we zeker?
Relativeer ‘het zijn’ hier op Aarde. Wat weten we zeker?
wo 17 Sep 2025, aanvang 20:00 - Hoe kunnen we objecten zien die miljoenen lichtjaren ver weg staan?
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Jan van Gastel
Op een beperkt aantal uitzonderingen na zijn objecten buiten ons zonnestelsel niet met het blote oog waar te nemen. Met een telescoop lukt dat wel. Je moet daarbij wel rekening houden met de eigenschappen van die objecten, en tevens optimaal gebruik maken van de eigenschappen van een telescoop en van het menselijk oog. En waarom maakt een telescoop die objecten eigenlijk wel zichtbaar?
wo 22 Okt 2025, aanvang 20:00 - Goud uit het Niets: Hoe CERN de Oerknal nabootst en Elementen herschept
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Gisela Reefman
Wat als goud niet alleen diep onder de aarde te vinden is, maar ook gecreëerd kan worden in een laboratorium? In deze fascinerende webinar ontdek je hoe wetenschappers bij CERN met de Large Hadron Collider letterlijk goud maken van lood – al is het maar voor een fractie van een seconde.
di 18 Nov 2025, aanvang 20:00 - De werking van een raket / SpaceX Starship
Vr 19 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht/livestream: Structuur en evolutie van onze Melkweg (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Professor Henny Lamers
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Professor Henny Lamers neemt het publiek mee naar de grote platte schijf van miljarden sterren waarin onze Zon ronddraait: de Melkweg. Waardoor zien we die als een band langs de hemel en hoe hebben we – terwijl we er zelf in zitten – een idee kunnen krijgen van diens structuur? Metingen aan enkele miljarden sterren door de satelliet Gaia hebben zelfs inzicht gegeven in de evolutie van de Melkweg: kosmisch kannibalisme.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 26 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht/livestream: De Vera Rubin-telescoop (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Wouter Jonker
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Dit jaar wordt de Vera C. Rubin-telescoop in gebruik genomen. Geen telescoop voor gedetailleerde waarneming van hemellichamen, maar een zeer gevoelig instrument welke gedurende tien jaar vrijwel continu de hele hemel fotografeert. Wouter Jonker legt uit wat deze telescoop zo bijzonder maakt en welke technische uitdagingen moesten worden overwonnen. Ook blikt hij alvast vooruit naar de ongekende verwachtingen rond dit nieuwe instrument. En waarom is deze telescoop vernoemd naar Vera Rubin?
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
vr 26 Sep 2025, aanvang 19:00 - Openstelling sterrenwacht (Asten)
Organisator: Jan Paagman Sterrenwacht
Spreker: Diversen
Locatie: Ostaderstraat 28 Asten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de sterrenwacht
Samenvatting:
Voor deze avond is het niet nodig om vooraf een afspraak te maken, iedereen is welkom.
We beginnen met ons programma om 19:00 uur.
De avond verloopt volgens een vast programma:
- Begonnen wordt met een rondleiding door de expositieruimte.
- Op vrijdagavond verzorgt Rini van Bussel een presentatie in de filmzaal.
- In de pauze kan tegen een kleine vergoeding koffie/thee/fris worden gedronken.
- Vervolgens nodigt Rob Fritsen u uit voor een voorstelling in het Pieterse Planetarium.
- Tenslotte gaat de groep naar de telescoop in het koepelgebouw.
Tarieven
Vr 3 Oct 2025, aanvang 20:00 - Voordracht/livestream: Van moleculen tot planeten – gastspreker prof.dr. Inga Kamp (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Inga Kamp
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Een nieuwe kijk op planeetvorming met de James Webb-ruimtetelescoop. Met deze in 2021 gelanceerde ruimtetelescoop worden waarnemingen gedaan van de hemel in het infrarood, wel tien maal scherper en met een hogere gevoeligheid dan met eerdere telescopen. Deze heeft instrumenten die – deels ook in Nederland gebouwd – nieuwe inzichten geven over de chemische samenstelling van het materiaal waaruit planeten ontstaan. Ook onderzoeken astronomen de samenstelling van de atmosferen van planeten rond andere sterren. Inga Kamp legt uit hoe deze informatie ons leert hoe uniek ons eigen zonnestelsel mogelijk is.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
za 4 Oct 2025, aanvang 14:30 - Openbare bijeenkomst (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presikheaven
Locatie: Stadsboerderij Presikhaaf, Ruitenberglaan 4, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: 14:30 – 16:00
Kosten: Gratis
za 4 Okt 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: Astrobiologie* (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: Inge Loes ten Kate (UU)
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 13 Okt 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Klimaatverandering en systeem aarde (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Roeland van Oss
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Het systeem Aarde is een complex geheel van onderling verbonden componenten waar wij als mens onlosmakelijk van deel uit maken.
Klimaatverandering is een complexe verstoring van het systeem Aarde, waarbij de menselijke invloed, voornamelijk door de uitstoot van broeikasgassen, een cruciale rol speelt. Dit leidt tot een opwarming van de aarde en veranderingen in neerslagpatronen, verdamping, en de zeespiegel, met verstrekkende gevolgen voor ecosystemen en menselijke samenlevingen.Op maandag 13 oktober aanstaande ben je van harte welkom in STROUD, Brinkstraat 91, Putten. Aanvang 19.30 uur. De lezing is gratis voor leden van Astra Alteria. Voor niet leden is de toegangsprijs € 7,00.
Roeland van Oss is als projectleider verbonden aan het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut. Zijn projecten richten zich op de effecten van klimaatverandering.
In een eerdere fase van zijn carrière heeft hij onderzoek gedaan naar de luchtkwaliteit in de stedelijke en landelijke omgeving en is bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu werkzaam geweest als adviseur nationaal ruimtevaartbeleid.
za 1 Nov 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: Ontdekking ANS-Röntgen-explosies (thermonucleaire explosies op neutronensterren) (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: John Heise
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 10 Nov 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Water in het heelal (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Water in het heelal
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Water is een veelvoorkomend molecuul in het heelal en komt voor in verschillende vormen zoals ijs, gas en vloeistof, afhankelijk van de omstandigheden. Het wordt gevormd in de interstellaire ruimte en kan zelfs in de protoplanetaire schijven rond jonge sterren worden aangetroffen, wat suggereert dat het een belangrijke rol speelt bij de vorming van planeten en mogelijk leven.
Water is mogelijk binnen 200 miljoen jaar na de oerknal ontstaan. Lang werd gedacht dat het zo’n 780 miljoen jaar na de oerknal voor het eerst ontstond, maar computersimulaties laten zien dat dat het waarschijnlijk veel eerder is geproduceerd. Water is één van de belangrijke bestanddelen van de eerste sterrenstelsels.
Op maandag 10 november aanstaande ben je van harte welkom in STROUD, Brinkstraat 91, Putten. Aanvang 19.30 uur. De lezing is gratis voor leden van Astra Alteria. Voor niet leden is de toegangsprijs € 7,00.
Henk de Bruin (1943) studeerde natuurkunde aan de UvA. Hij was van 1970 tot 1985 wetenschappelijk hoofdmedewerker bij het KNMI. Daar was hij nauw betrokken bij internationale meetexpedities voor het testen van scintillometers onder verschillende meteorologische omstandigheden. In die tijd is hij gepromoveerd aan de Wageningen Universiteit (1982), waar hij tot zijn pensionering in 2007 universitair hoofddocent was bij de leerstoelgroep Meteorologie en Luchtkwaliteit van de Wageningen Universiteit. Hij is nu freelance onderzoeker. Henk hield ook lezingen over atmosferische optische verschijnselen zoals regenbogen, Halo’s en andere bijzonder verschijnselen. In 1937 werden deze verschijnselen al beschreven door de België geboren natuurkundige Marcel Minneart in zijn standaardwerk ‘De natuurkunde van ’t vrije veld’
do 13 Nov 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Quantummechinica toegepast in de sterrenkunde (Apeldoorn)
Organisator: Vereniging voor weer- en sterrenkunde “Triangulum”
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Nog ander te bepalen
Kennisniveau: Kenner
Meer info en aanmelden: Zie website Triagulum
Samenvatting:
Wetenschappers maken spectra van sterren; sterrenstelsels en de atmosfeer van exoplaneten, waarbij de het licht van het hemelobject zich opsplitst in o.a. de kleuren van de regenboog. Het onderzoek van deze spectra is nog steeds de bron van onze kennis die we opgebouwd hebben van wat zich in het heelal afspeelt. Alleen met de kwantummechanica kunnen spectra uitgelegd worden. De kwantummechanica is ook nodig voor een beter begrip van b.v. zwarte gaten; witte dwergen en het nooit lege heelal
De kwantummechanica zelf is wel een bizarre wetenschap. Aan de hand van eenvoudige gedachtenexperimenten ontdek je dat je moet accepteren dat we ten diepste de natuur nooit kunnen begrijpen.
Aan het einde van de voordracht ben je hierbij alvast uitgenodigd om mee te doen met de quiz die je met je mobiele telefoon kunt beantwoorden.
do 20 Nov 2025, aanvang 19:45 - Voordracht: De evolutie van Quasars (Oostzaan)
Organisator: Weer- en Sterrenkundige Kring Zaanstreek
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Zuideinde 197, Oostzaan (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info: Zie website WSKZ
Samenvatting:
Het heelal is vooral leeg. Temidden van die leegtes bestaat er hier en daar een sterreneiland. Dat zijn plaatsen in het heelal waar miljoenen tot miljarden sterren bij elkaar aanwezig zijn. Dat zijn de sterrenstelsels. Het mooiste voorbeeld hiervan is de Andromedanevel (M31), maar ook onze eigen Melkweg. Daar ‘wonen’ we zelf in. Die sterrenstelsels zijn ooit begonnen als Quasars. Die worden gezien als de eerste sterrenstelsels in wording / ‘baby-sterrenstelsels’. Ze staan veelal extreem ver weg van de Aarde, en zijn rond de duizend keer zo helder als een gewoon sterrenstelsel. Geen één hemelobject geeft zoveel licht dan de Quasar. Wat is de oorzaak dat een Quasar zoveel licht geeft? Wat kunnen we leren van het nog jonge heelal? Kun je een quasar met een amateurtelescoop zien?
za 6 Dec 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: LEO-PNT: Adding LEO signals to GNSS* (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: Heiko Engwerda (NLR)
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 8 Dec 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Wat was bijbels gezien de ster van Bethlehem? (Barneveld)
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Arendshorst 15, Barneveld (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Samenvatting:
In de bijbel staat beschreven hoe de geboorte van Christus gepaard ging met een ster die zichtbaar was voor de drie wijzen uit het Oosten. Deze ster van Bethlehem wees hen aan waar de grote koning geboren was. De astronomen van tegenwoordig buigen zich nog steeds over de oorzaak van dit hemelverschijnsel.
ma 15 Dec 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: De ster van Bethlehem (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Rob van Gent
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
vr 19 Dec 2025, aanvang 19:00 - Voordracht: Ster van Bethlehem (Asten)
Organisator: Jan Paagman Sterrenwacht
Spreker: Onbekend
Locatie: Ostaderstraat 28 Asten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de sterrenwacht
Samenvatting:
Mogelijke astronomische verklaringen van dit hemelverschijnsel zoals beschreven in de bijbel
ma 19 Jan 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Planten op Mars (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Wieger Wamelink
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
In het huidige opwarmende klimaat kun je misschien wel de vraag stellen of de aarde leefbaar voor mens blijft. Als dat nu eens niet zo is, zijn er alternatieven. Kunnen we op andere planeten of manen in ons zonnestelsel leven of wonen? En hoe komen we daaraan eten?
Dr,ir GWW (Wieger) Wamelink is een ecoloog en exobioloog, zeg maar gerust een ruimtelandbouwer. Aan hem kun je een onderzoek naar de mogelijkheden om plantensoorten en gewassen te kweken op exotische locaties gerust overlaten. Samen met een team aan de Universiteit van Wageningen onderzoekt hij of het mogelijk is om gewassen op de Maan en Mars te laten groeien. Dit onderzoek is onmisbaar als wij ons willen gaan settelen op de Maan of Mars. En er zijn al mooie resultaten geboekt want zo’n moestuintje op een exotische locatie blijkt perfect mogelijk. Wieger Wamelink is op maandag 19 januari opnieuw onze gast en gaat ons hier meer over vertellen.
De lezing is gratis voor leden van Astra Alteria. Voor niet leden is de toegangsprijs € 7,00.
Wieger Wamelink (Wageningen) is als ecoloog verbonden aan Wageningen University & Research. Hij onderzoekt onder andere of het mogelijk is om groenten te telen op Mars en op de maan. In 2023 publiceerde hij samen met collega’s een herziening van de kritische depositiewaarde voor stikstof.
ma 23 Feb 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Quantum gravitatie oerknal (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Het idee van Quantumzwaartekracht in relatie tot de oerknal, houdt in dat de zwaartekracht op kwantumniveau, dus op de schaal van de allerkleinste deeltjes en de eerste momenten na de oerknal, anders gedraagt dan we nu waarnemen. Dit kan ons inzicht geven in hoe het heelal is ontstaan en hoe het zich heeft ontwikkeld in de eerste fracties van een seconde.
Kwantumzwaartekracht is een tak van de theoretische natuurkunde die probeert de zwaartekracht, zoals beschreven door de algemene relativiteitstheorie, te verenigen met de principes van de kwantummechanica. Deze twee fundamentale theorieën zijn tot nu toe afzonderlijk succesvol geweest in het beschrijven van de fysieke wereld: de algemene relativiteitstheorie op kosmologische schaal en de kwantummechanica op microscopische schaal. Kwantumzwaartekracht streeft ernaar een overkoepelende theorie te ontwikkelen die beide domeinen beschrijft, wat cruciaal is voor een volledig begrip van het universum.
Op maandag 15 september aanstaande ben je van harte welkom in STROUD, Brinkstraat 91, Putten. Aanvang 19.30 uur. De lezing is gratis voor leden van Astra Alteria. Voor niet leden is de toegangsprijs € 7,00.
Robert de Jong studeerde van 1982 tot en met 1988 Astronomie aan de Universiteit van Utrecht. Nadat hij zijn opleiding heeft voltooid neemt zijn carrière een verrassende wending. Hij kiest voor de ICT en gaat werken voor het softwarebedrijf Baan. Binnen dit bedrijf, dat later zou worden overgenomen door de Amerikaanse softwaregigant Infor begint hij als programmeur en groeit hij door tot Senior Solution Architect. Zijn liefde en passie voor het vak Astronomie heeft hij echter nooit verloren.
In 1998 start hij samen met een aantal waarneem vrienden Sterrenvereniging Astra Alteria in Putten. Al snel neemt hij de rol van Voorzitter voor zijn rekening en in die hoedanigheid probeert hij het prachtige vak sterrenkunde voor een groter publiek toegankelijk te maken. Robert is een ‘kar trekker’ pur sang. Hij mobiliseert vrijwilligers, organiseert lezingen en waarneemavonden, stelt cursussen en lesmateriaal samen, ontwikkelt een website en ledenportaal bezoekt scholen en weet als geen ander de media te bereiken. De vereniging groeit dan ook flink onder zijn leiding en ontplooit zelfs activiteiten in Ede. In 2010 wordt Sterrenvereniging Astra Alteria, werkzaam in de regio Gelderland: Noordwest-Veluwe en Gelderse Vallei, door het bestuur van de KNWS als nieuwe erkend. Door zijn vele werkzaamheden in het buitenland is Robert de afgelopen jaren meer naar de achtergrond getreden, maar hij is nog steeds een ambassadeur van de vereniging.
wo 11 Mrt 2026, aanvang 20:00 - Voordracht: Supernova’s (West-Brabant)
Organisator: Astronomievereniging Orion – KNVWS West Brabant
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Het Huis van de Westrand, Sint Lucasplein 3, 4703 HX Roosendaal, Nederland (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info: Zie website Astronomievereniging Orion – KNVWS West Brabant
Samenvatting:
Eeuwen geleden werden er nieuwe sterren gevonden aan de nachthemel. Daar komt de naam supernova vandaan. In werkelijkheid is het juist een ‘stervende’ ster. Supernova’s zijn sterren die plotseling zo helder als een heel sterrenstelsel kunnen worden. De lichtkracht wordt daarbij ongeveer 100 miljard keer groter. Als zo’n explosie in de buurt van ons zonnestelsel zou plaatsvinden, dan is het afgelopen met de mensheid.
Sterrenkundigen weten welke sterren op de nominatie staan om supernova te worden. Wat is de oorzaak van de explosie? Ontdek het hele proces van het begin tot het einde van een supernova. Welke supernovarestanten kun je met een amateurtelescoop vinden?
Aan het einde van de voordracht ben je hierbij alvast uitgenodigd om mee te doen met de quiz die je met je mobiele telefoon kunt beantwoorden.
ma 16 Mrt 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Straling uit de ruimte (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Piet en Anneke
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 20 Apr 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Speuren naar leven in het heelal (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Henny Lamers
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
t/m 24 Dec 2029 - Tentoonstelling: Planten & Planeten (Leiden)
Organisator: Hortus botanicus Leiden
Locatie: Sterrenwachtlaan 11, 2311 GW Leiden, Nederland (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Tickets: Zie website
In Planten & Planeten maak je een reis door tijd en ruimte: van de oerknal tot het jaar 2125 en nog veel verder. Verwonder je over wat wetenschap, kunst en natuur kunnen vertellen over de ontwikkeling van het leven op planeet aarde. Ontdek de biologie en de sterrenkunde: van stuifmeel tot sterrenstof, van planten tot planeten! Vanaf 7 februari 2025.
In deze presentatie in de Oude Sterrewacht kun je je verwonderen over wat wetenschap, kunst en natuur ons vertellen over het ontstaan van leven. Wat is de bron van het leven? Waar komt organische groei vandaan? En wat betekent dat voor ons? Planten & Planeten laat zien dat wetenschappers in de afgelopen eeuw grote sprongen voorwaarts hebben gemaakt. Je wordt ondergedompeld in een allesomvattende ervaring: een reis door tijd en ruimte. Aan het eind heb je misschien nog meer vragen dan nu. Want hoe leven precies kan ontstaan, dat is nog altijd een van de grootste geheimen voor de mensheid.
De expositie is van woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 16.00 uur open.
Bij de tentoonstelling is een uitgebreid activiteitenprogramma met workshops, lezingen, sterrenkijkavonden en rondleidingen door de koepels van de Oude Sterrewacht. Voor kinderen zijn er speciale kinderlades en -workshops.
Toegang tot Planten & Planeten is inbegrepen bij een Hortus-ticket.
Reguliere openingstijden - Vaste tentoonstelling: Space Expo (Noordwijk)
Organisator: Space Expo
Locatie: Keplerlaan 3 Noordwijk (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Tickets en openingstijden: Zie website
Hét ruimtevaartmuseum van Nederland.
Je vindt Space Expo naast ESA ESTEC, de Europese ruimtevaartorganisatie in Noordwijk! In ons museum ontdek je de wonderbaarlijke wereld van de ruimtevaart. Van het ontwerpen en bouwen van ruimtemissies op aarde tot de lancering naar de ruimte. Raak een echte meteoriet aan, loop door een model van het International Space Station (ISS) én neem een kijkje in de originele Sojoez-capsule van André Kuipers. Space Expo is een leuk en leerzaam uitstapje voor het hele gezin!
Je vindt Space Expo vlak achter de zee en de duinen in Noordwijk. Je kunt Space Expo bezoeken met het openbaar vervoer, de fiets of de auto. Space Expo beschikt over een gratis parkeerterrein met ongeveer 100 plekken. Er zijn invalidenparkeerplaatsen aanwezig. Daarnaast staat er één laadpaal voor elektrische auto’s. Ook hebben we een fietsenrek waar je de fiets kunt neerzetten.
Reguliere openingstijden - Vaste tentoonstelling: Eise Eisinga (Franeker)
Organisator: Koninklijk Eise Eisinga PLANETARIUM
Locatie: Eise Eisingastraat 3 Franeker (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Tickets en openingstijden: Bij voorkeur via de website de kaarten reserveren.
De Planetariumkamer is waar het allemaal ‘om draait’ in het Eise Eisinga Planetarium. Het model van de zon met de 6 planeten die eromheen draaien, werkt nog steeds. Daarmee is het het oudste werkende planetarium ter wereld. Bij uw bezoek krijgt u uitleg in de Planetariumkamer. Dezeuitleg duurt ongeveer 15 minuten. De rest van het museum, waaronder het raderwerk, kunt u op eigen gelegenheid ontdekken.
Andere vaste onderdelen van het museum zijn de voormalige wolkammerij van Eisinga en een uitgebreide verzameling historische astronomische instrumenten. Ook de moderne sterrenkunde is vertegenwoordigd. In de filmzaal zijn doorlopend documentaires te zien. Beleef hoe Eisinga woonde in het historische woonhuis en blader digitaal door de prachtige wiskundige en astronomische handschriften van Eisinga! Sinds 2016 is de interactieve vaste expositie ‘De Ruimte’ te bezichtigen.
do 18 Dec 2025, aanvang 19:45 - Praktijkgerichte cursus: Waarnemen van het heelal (tijdens winteravonden) (Ede)
Organisator: Astra Alteria
Docent: Robert de Jong
Locatie: Prins Bernhardlaan 30 Ede (Google Map)
Kennisniveau: Beginner (Niveau 2)
Cursusprijs
Aan deze cursus van vier avonden, inclusief de praktijkbegeleiding, zijn geen kosten verbonden, daar de school de kosten van deze cursus betaalt. Dit stimuleert de deelname van een leerling met een van zijn / haar ouders.
Wel is het wenselijk om het boek ‘Met een verrekijker het heelal in’ van de schrijver Paul Bakker vooraf te bestellen, daar het cursusmateriaal diverse malen hiernaar verwijst. Bestel/reserveer het boek uiterlijk een week voor aanvang van de cursus door €22,40 (dit is 10% korting t.o.v. de winkelprijs) over te maken naar bankrekening NL81 ASNB 8821 1733 99 t.n.v. AstroFlex. Vermeld hierbij ‘Cursus Waarnemen Heelal Ede’ en je naam.
Bij aanvang van de eerste cursusavond wordt het leermateriaal en het boek uitgereikt.
Samenvatting
Ontdek tijdens heldere winteravonden diverse nieuwe hemelobjecten. Als je zelf geen verrekijker en telescoop hebt, dan organiseert sterrenvereniging Astra Alteria dat je de huiswerkopdrachten op heldere avonden in groepsverband kunt uitvoeren. Krijg begeleiding en deel ervaringen met andere cursisten via de WhatsApp groep voor deze cursus. Elke lesavond wordt afgesloten met een interactieve, ludieke, maar tegelijk leerzame quiz. De cursus wordt afgesloten met een eindpresentatie. Ontvang het cursuscertificaat (niveau I of II) als je deze ‘proeve van bekwaamheid’ hebt doorstaan.
Programma
do 18 december 2025, aanvang 19:45: Sterrenkijken met je ogen
do 8 januari 2026, aanvang 19:45: Sterrenkijken met een verrekijker
do 29 januari 2026, aanvang 19:45: Sterrenkijken met een telescoop
do 26 februari 2026, aanvang 19:45: Eindpresentatie en certificaatuitreiking
do 3 Sep 2026, aanvang 20:00 - Praktijkgerichte cursus: ‘de Maan’ (Barneveld)
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Arendshorst 48 Barneveld
Kennisniveau: Beginner
Cursusprijs: Prijs per persoon voor 4 avonden en begeleiding van de practica: €50.00 (50% korting als je zoon of dochter ook meedoet)
Cursusdagen:
Samenvatting:
De Maan staat je leven lang al boven je hoofd. Toch heb je er niet veel ervaring mee. Ontdek dan het neusje van de zalm over deze Maan. In dit vierdelige cursusprogramma raak je meer betrokken bij de Maan. Ontdek buiten dat de Maan niet altijd even hoog staat in het zuiden. Leer buiten de schijngestaltes van de Maan te voorspellen. Voorspel waar de Maan over een uur, of juist morgenavond, staat t.o.v. de sterren. Maak met je mobiel foto’s van geologische structuren op de Maan, die vooraf in de on-line maanatlas opgezocht zijn. Daarvoor is gedetailleerde kennis van de schijngestalte van de Maan een vereiste. ImagineAbove organiseert voor jou een avond de telescoop die je daarvoor kunt gebruiken.
Deze vierdelige Webinar vormt het theoretische gedeelte van de cursus. De praktijkopdrachten worden zelfstandig tussen de Webinars uitgevoerd, en bij aanvang van de volgende Webinar met elkaar doorgesproken.
De cursus wordt afgesloten met een eindpresentatie per deelnemersgroep. Juist daarom is de cursus uitstekend geschikt in de vorm van een ‘ouder-kind’ relatie. De cursus wordt afgesloten met het uitdelen (of opsturen) van het cursuscertificaat.
Elke lesavond wordt afgesloten met een interactieve, ludieke, maar tegelijk leerzaam spel op internet.
Elke deelnemer krijgt vooraf het cursusboek opgestuurd in pdf-formaat.
zo 7 Sep 2025, aanvang 12:00 - Jubileum Festival met totale maansverduistering (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Tijd: van 12.00 tot 23.00 uur
Toegang: Gratis. Het jubileumfestivalis zeer geschikt voor kinderen.
Samenvatting:
Speciale jubileum-manifestatie in het kader van 50 jaar Volkssterrenwacht Bussloo. Een Open Dag met talrijke activiteiten voor jong en oud. Doe mee aan een planetenspeurtocht, verken de ruimte door VR-brillen, lanceringen van modelraketten, waarnemen van de Zon met diverse telescopen. In de zaal een doorlopende tentoonstelling en korte multimedia-presentaties. Gelegenheid voor een gezellig hapje en drankje.
Bij helder weer kan vanaf 20 uur gekeken worden hoe een totaal verduisterde Maan boven de horizon zichtbaar wordt.
zo 7 Sep 2025, aanvang 20:00 - Kijkavond maansverduistering (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presihheaven
Locatie: dakterras MFC Presikhaven, Laan van Presikhaaf 7, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: van 20.00 tot 22.00 uur
Kosten: gratis
za 25 Oct 2025, aanvang 19:30 - Nacht van de Nacht (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presihheaven
Locatie: dakterras MFC Presikhaven, Laan van Presikhaaf 7, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: van 19.30 tot 22.00 uur
Kosten: gratis
Te koop aangeboden (Kootwijkerbroek)
Beste leden van Astra Alteria en bezoekers van deze website,
Zoals jullie weten is mijn man Jan 2,5 jaar geleden onverwachts overleden. Hij was een groot liefhebber van waarnemen en heeft dan ook in de loop der jaren veel aangeschaft. Behalve de waarneemkijker wil ik het overige graag verkopen. Bijgaand een lijst van de te koop aangeboden spullen.
Mocht u geïnteresseerd zijn dan kunt u contact opnemen met mij via email: respectvoorbalans@planet.nl of via whatsapp 0627551684. Indien gewenst kan ik dan foto’s sturen of kom hier even kijken in Kootwijkerbroek.
Met vriendelijke groet,
Ellen Hoogendoorn
Jaargangen van maandblad Zenit en van Hemel & Dampkring (Wageningen)
Beste Robert
Vorig jaar hebben mijn dochter Noora en ik deelgenomen aan jouw cursus over ” de Maan” waar we nog steeds met veel plezier aan terugdenken!
Ik sprak een wijkgenoot deze week, en toen hadden we het over deze cursus. Ze vroeg daarop of ik interesse had in een aantal jaargangen van Zenith en Hemel en dampkring. Voor mij helaas wat te veel maar ik bedacht dat het wellicht voor jou interessant kon zijn, of iemand die jij kent?
De jaargangen zijn gratis af te halen, maar ze zou graag willen dat ze terechtkomen bij een liefhebber. Mocht je iemand weten dan hoor ik dat graag! Ik heb een lijst met de jaargangen bijgevoegd.
Mark van der Putte (Wageningen)
Maak een afspraak om te kijken en/of op te halen: mark.vanderputte@gmail.com
Lijst met jaargangen
- 1941 statuten, huish. reglement
- 1945/1946
- 1946 hemel en dampkring 44, gebonden register jaargang 20 t/m 44
- 1947 hemel en dampkring 45, gebonden
- 1948 hemel en dampkring 46, gebonden wetenschappelijk supplement 1
- 1949 hemel en dampkring 47, gebonden wetenschappelijk supplement 2
- 1950 hemel en dampkring 48, losse nummers
- 1951 hemel en dampkring 49, losse nummers wetenschappelijk supplement 3
- jubileumboek
- 1952 hemel en dampkring 50, losse nummers
- 1953 hemel en dampkring 51, losse nummers
- 1954 hemel en dampkring 52, losse nummers
- 1955 hemel en dampkring 53, losse nummers wetenschappelijk supplement 4
- 1956 hemel en dampkring 54, losse nummers
- 1957 hemel en dampkring 55, losse nummers
- 1958 hemel en dampkring 56, losse nummers
- 1959 hemel en dampkring 57, losse nummers
- 1960 hemel en dampkring 58, losse nummers
- 1961 hemel en dampkring 59, losse nummers
- 1962 hemel en dampkring 60, losse nummers
- 1963 hemel en dampkring 61, losse nummers
- 1964 hemel en dampkring 62, losse nummers
- 1965 hemel en dampkring 63, losse nummers
- 1966 hemel en dampkring 64, losse nummers ?wetenschappelijk supplement5
- 1967 hemel en dampkring 65, losse nummers
- 1968 hemel en dampkring 66, losse nummers
- 1969 hemel en dampkring 67, losse nummers statuten, huishoud. reglement
- 1970 hemel en dampkring 68, losse nummers mis 4
- 1971 hemel en dampkring 69, losse nummers mis 2,5
- 1972
- 1973 hemel en dampkring 71, losse nummers 5 en 7/8
- 1974 zenit 1, losse nummers
- 1975 zenit 2, losse nummers
- 1976 zenit 3, losse nummers
- 1977 zenit 4, losse nummers
- 1978 zenit 5, losse nummers
- 1979 zenit 6, losse nummers 5 en 6
- 1980 zenit 7, losse nummers
- 1981 zenit 8, losse nummers
- 1982 zenit 9, losse nummers
- 1983 zenit 10, losse nummers
- 1984 zenit 11, losse nummers
- 1985 zenit 12, losse nummers
- 1986 zenit 13, losse nummers
- 1987 zenit 14, losse nummers
- 1988 zenit 15, losse nummers
- 1989 zenit 16, losse nummers
- 1990 zenit 17, losse nummers
- 1991 zenit 18, losse nummers
- 1992 zenit 19, losse nummers
- 1993 zenit 20, losse nummers
Meteorologie
Fascinerende orbs (2024-49)
Karmanvortex (2024-07)
Kleurrijk poollicht (2024-10)
Langste schaduw (2023-39)
Maan in de rivier (2024-51)
Meteorologische lente (2505-09)
Meteoren voor noorderlicht voor de Melkweg (2024-35)
Noorderlicht boven Fins Lapland (2023-51)
Noorderlicht in Afrika (2024-23)
Oplichtende nachtwolken (2023-19)
Parelmoerwolken (2025-21)
Reflectie in een spiegel van het Grootse bestaan (2024-36)
Regenboog op de ‘Hurtigruten’ (2023-41)
Rode regenboog (2023-46)
Schaduwwerking na zonsondergang (2024-22)
Stratosferische wolken (2024-50)
Vallende sterren (2023-11)
Voorbeeld van minder lichtvervuiling (2024-13)
Waaruit bestaat een vliegtuigspoor? (2024-09)
Wanneer wordt het lente? (2025-07)
Wolkenfantasieën (2024-01)
Zomervakantie (2024-30)
Planeetonderzoek
Annulaire zonsverduistering (2023-42)
APP om het juiste moment te plannen (2024-27)
Asgrauw schijnsel bij aanvang van de volgende maancyclus (2024-10)
Meteorenzwerm de Boötiden (2024-52)
Contact binaries (2024-43)
De meeste maankraters zijn rond (2024-19)
Asgrauw schijnsel van de Maan (2025-06)
Een derde maan (2024-46)
Er bestaan geen doorrijlichten (2024-17)
Het konijntje in de Maan (2024-07)
Jupiter (Zonsverduistering) (2023-45)
Jupiter in Infrarood (2024-48)
Komeet 12P/Pons-Brooks (2024-18)
Komeet 12P/Pons-Brooks (Antistaart) (2024-24)
Komeet 12P/Pons Brooks boven vuurtoren (2024-16)
Komeet Tsuchinshan-ATLAS (2024-42)
Leoniden meteorenshow (2024-45)
Maan (De terminator) (2024-09)
Maan (Een rijtje maankraters) (2024-15)
Maan (Krater Moltke) (2024-11)
Maan (Sinus Iridum) (2024-14)
Maan (Vallis Schröteri) (2024-16)
Maan (Zee van de rust) (2024-13)
Maancompositiefoto (2025-17)
Maan door de wolken (2024-08)
Maansondergang boven ‘Angel Falls’ (2025-18)
Maan voor Extreem Grote Telescoop (2023-47)
Mars (Stickney krater) (2024-25)
Marsduinen (2023-43)
Mens-Maan foto (2024-12)
Noorderlicht boven Fins Lapland (2025-12)
Noorderlicht (Kinderdijk) (2024-19)
Planetoïde Itokawa (2025-08)
Pluto (2025-22)
Rotsblokken op de planetoïde Bennu (2024-14)
Saturnus (Titanovergang) (2025-24)
Saturnusmaan Enceladus (2023-22)
Saturnusstormen (2023-40)
Schemereffect van een SpaceX raketlancering (2024-11)
Stonehenge (2025-14)
Maan (Tycho piek) (2025-16)
Zeevonk (2025-19)
Astrofysica
Amateur fotograaf … (2025-03)
Betelgeuze (2024-05)
Bolvormige sterrenhoop (2024-28)
Carina nevel (2023-48)
De menselijke hand (2023-44)
Donkere nevels (2025-20)
Explosies op de Zon (2023-38)
Herbig-Haro objecten (2023-52)
Interstellaire wolken (2023-36)
Kerstboomcluster (2025-51)
Lopende kip nevel (2024-02)
Naar het zonnevlekkenmaximum (2023-49)
Noorderlichtverwachting voor 2024 (2023-50)
Pillars of Creation (2023-09)
Planetaire nevel (2023-23)
Planetaire nevel (2023-35)
Steelpan (2024-44)
Supernova in M101 (2023-37)
Supernovarestant (2025-11)
Van een gas ‘burp’ naar Bernard loep (2024-06)
Wolf Rayet ster nummer 124 (2023-12)
Zonnevlam ervoor en ernaast (2024-26)
Zonnevlam op de zuidpool (2024-08)
Zwart gat in Omega Centauri (2024-29)
Kosmologie
Abell Catalogus (2023-25)
Andromedanevel gaat bijna onder de horizon (2025-04)
Botsing tussen lens – en dwergsterrenstelsel (2024-21)
Antlia cluster (2025-02)
Botsing tussen twee sterrenstelsels (Arp 142) (2024-38)
Melkweg lijkt op een ‘soort planetenstelsel’ (2024-03)
Fake Melkweg (2024-04)
Grenzeloos leeg (2023-26)
Grootste vraagteken ooit op de foto (2024-37)
Melkweg boven kratermeer (2023-27)
M13 in het Hertzsprung-Russell diagram (2019-26)
Eén miljoen sterren in bolvormige sterrenhoop M75 (2019-22)
Magelhaanse wolken (2018-24)
Meest nabije sterrenstelsel (2025-10)
Melkweg Plus (2018-20)
Melkweg (2023-24)
Botsende sterrenstelsels (NGC4038) (2023-10)
Ontdek wat er niet zou moeten zijn (2024-19)
Persgereed maken van een sterrenstelsel foto (2025-23)
Sterrenstelselketting (2024-12)
Supercluster (2018-48)
Zwaartekrachtslens precies in het midden (2025-15)
Ruimtereizen
Slinger satellieten de ruimte in (2025-05)
Tegelijk landen van boosterraketten (2024-41)
Astrobiologie
Harde biosignalen (2024-17)
Meer op Mars (2024-47)
Natuurkunde
Artifitial Intelligence of echt? (2025-01)
De zon nadoen op aarde (2024-20)
Waar komt de stroom vandaan in het internationale ruimtestation? (JAN2025)
Hoe kan de apparatuur in het internationale ruimtestation (ISS) altijd blijven werken als het station anderhalf uur in het donker zit?
Kon men jaren geleden het teveel aan zonlicht al opslaan als energie om in het donker te gebruiken? Ik heb er wel eens naar gezocht maar kan het niet vinden op internet.
Het elektrische systeem van het ISS is van cruciaal belang. Dit houdt de mensen die in het ISS wonen in leven. Er is bijvoorbeeld een systeem die altijd maar zoekt naar objecten in de buurt van het ISS die mogelijk tegen het ISS aan kunnen botsen met hoge snelheid. Maar eten moet ook opgewarmd kunnen worden en de zuurstofvoorziening en de temperatuur moet goed geregeld zijn. Het wordt ook gebruikt om de wetenschappelijke experimenten uit te voeren.
Het elektrische systeem van het ISS maakt gebruik van zonnecellen om zonlicht direct om te zetten in elektriciteit. Grote aantallen cellen worden samengevoegd in arrays om hoge energieniveaus te produceren. Er zijn acht vleugels aan zonnepanelen die altijd naar de Zon gericht staan via motoren. In totaliteit wekken deze 240 kilowatt op als het ISS in het direkte zonlicht staat. Dat wordt in batterijen opgeslagen voor het moment dat de Aarde zich tussen het ISS en de Zon bevindt.
Roodverschuiving en toch komen enkele sterrenstelsels naar ons toe (NOV2024)
Sterrenstelsels bewegen van ons af. Het is vooral de ruimte die uitdijt. Maar er zijn er een aantal, ik geloof vier, die juist onze kant op ”bewegen” of eigenlijk wordt de afstand kleiner i.p.v. groter. Hoe kan dit dan als de ruimte uitdijt? Is dat dan het gevolg van aantrekking van massa/gravitatie-effect?
Het klopt dat de meeste stterrenstelsels van jou af gaan. Het lijtk dus dat de mens een centrale plaats heeft in het heelal, maar dat is niet zo. Als je op een andere plek in het heelal zou zijn, dan is dat ook zo. Dat is dat ballon met stippen verhaal. Dat gebeurt overal in het heelal en hoe groter de onderlinge afstand, des te groter is het effect. Ofwel een sterrenstelsel die kosmologisch gezien in je achtertuin staat heeft veel minder ‘last’ van deze uitdijing van het heelal, dan de eigen beweging van het sterrenstelsel zelf.
De Andromedanevel (M31) gaat b.v. nu net ook nog eens met 100+ km/s naar ons toe en dat is een beweging die bovenop de bestaande uitdijingssnelheid komt, en die snelheid is groter, want M31 staat zo dichtbij. Het is een ooit willekeurige startsnelheid geweest van eigenlijk alle sterrenstelsels in het heelal, en die wordt door de zwaartekracht van richting veranderd door de miljarden jaren. En dus zijn er ook sterrenstelsels die dichtbij staan, maar toch nu net van ons af bewegen. Ook dat komt voor.
Ofwel elk sterrenstelsel heeft zeker twee bewegingen: De eigenbeweging in een bepaalde richting t.o.v. de Melkweg + de uitdijingsbeweging van ons af.
Waardoor zie je sterren flikkeren en planeten niet? (OKT2024)
Een planeet ziet er anders uit dan een ster qua licht op ’t oog. Een ster is meer aan ’t flikkeren en een planeet wordt echt beschenen. En ’t licht is veel stabieler/constanter. Maar hoe zit dat eigenlijk? Komt dat doordat de ster qua energie-afgifte ook daadwerkelijk fluctueert, (want dat lijkt me dan toch niet te zien op deze afstanden), of is ’t een proces in de atmosfeer? En zo ja, waarom is ’t dan anders bij ’t licht van een planeet dan een ster? Waarom is dat wel constant?
Een planeet staat veel dichter bij dan een ster. Ter vergelijk: Als je 3000+ zonnestelsels naast elkaar zou zetten, dan ben je bij de dichtstbijzijnde ster aangekomen. Nu is een ster veel groter dan een planeet, maar toch heeft een planeet oppervlak in een telescoop en een ster nooit. Die staat eenvoudigweg daar te ver weg.
Als de puntlichtbron van een ster door de turbulente dampkring gaat dan wiebelt die lichtweg net zoveel als een planeet, maar bij een puntlichtbron zie je dan gelijk dat de ster flikkert en als het oppervlak heeft is dat niet belangrijk. Het is stabieler/constanter. Met name als een ster boven de horizon staat zie je dat verschil. De lichtweg door de dampkring boven je hoofd is 15 km. Daar vindt het weer plaats. Deze weglengte is 225 km als je een ster vlak boven de horizon ziet. (Daarom is de Zon dan ook rood).
Die turbulentie komt doordat warme lucht in de lichtweg anders het licht breekt dan koude lucht.
Waar blijft de energie van een foton als tegelijk het heelal uitdijt. Bestaat er geen wet van energiebehoud daarvoor? (MEI2024)
Als een lichtdeeltje / foton / electromagnetische straling door het heelal reist, dan wordt de golflengte (λ) steeds langer doordat het heelal uitdijt. De kleur verandert van b.v. blauw in de richting van rood. Het foton raakt roodverschoven. Dat is een feit. Ofwel de frequentie (f) van het foton neemt af (f = c / λ) en zo ook de energie (E) van dit foton (E = h x f). De snelheid (v) van het foton is constant en blijft de lichtsnelheid (v = c). Waar blijft die energie? Er is toch een wet van behoud van energie?
De energie van een foton (E) kan alleen toenemen, of afnemen, doordat het foton van ‘kleur’ / frequentie (f) verandert.
Het behoud van energie geldt voor effecten waarvan het foton zelf de oorzaak is. Dat is niet zo. De oorzaak van deze kosmologische roodverschuiving is het heelal en niet het foton. In dit uitdijend heelal is er geen behoud van energie. Het heelal dijt uit. Er komt steeds nieuwe ruimte tussen de ruimte in het heelal gedurende de reis van het foton door dat heelal. Het foton heeft daar wel ‘last van’, maar dit energieverlies van fotonen in een uitdijend heelal verdwijnt dus gewoon.
Hier zit het theorema van Noether achter. Deze laat zien dat behoudswetten samenhangen met continue symmetrieën. Er is alleen behoud van energie in een systeem met “tijd translatie symmetrie” en behoud van impuls bij “ruimtelijke translatie symmetrie” en behoud van impulsmoment bij “rotatie symmetrie”.
In een uitdijend heelal op grote schaal is er geen tijdstranslatie symmetrie, want het heelal wordt steeds groter. Je moet ook bedenken dat een comoving coördinatensysteem zoals wij dat altijd gebruiken, geen inertiaalsysteem is en dan is behoud van energie geen vanzelfsprekendheid meer.
Het is lastig uit te leggen dat behoud van energie geen vanzelfsprekendheid is. Mensen zijn geneigd je niet te geloven. Behoud van energie zit er diep in tegenwoordig.
Wat is de verbinding tussen de vorm van de hersenen en de grootste structuren in de kosmos? (MRT2024)
Ik vraag mij al jaren af hoe het komt dat de verbindingen tussen de neuronen in de hersenen, identieke gelijkenis vertonen met de grootste structuren in het heelal. Is dat niet op zijn minst zacht uitgedrukt behoorlijk merkwaardig ?
Bedankt voor je vraag. Inderdaad lijken de neuronen in de hersenen op de grootste structuren in het heelal genaamd superclusters. We moeten dat niet afdoen als toeval. Anderzijds ben ik ook voorzichtig dat we er een groot plan achter zien.
De structuur fassaliteert transport (lengte) en weer doorgeven (vertakkingen). Dat is nodig bij de hersenen. Bij de grootste structuren in het heelal kun je het die functie niet geven. Het heelal is teg root om informatie door te geven naar andere delen van het heelal. Het heelal is wel OOIT begonnen (en niet NOOIT). In dat ‘zaadje’ zijn deze grootste structuren al ontstaan. Daar schreef ik nu net afgelopen zaterdag over in de e-Foto van de Week. Je kunt je daarvoor ook abonneren als je daar interesse voor hebt. Maar ook de neuronen komen uiteindelijk ook van 1 cel toen deze ontstond in de baarmoeder en bleef maar groeien.
Wat is er beslist nodig om het allereerste leven te doen ontstaan? (FEB2024)
Van de mens mag je spreken dat dit leven is. Dat geldt zo ook voor dieren, maar is dat ook zo voor planten? Waar is de grens? Is dit definieerbaar? Wat is wel leven en wat is geen leven? Dit is de oervraag om meer inzicht geven in de complexiteit van de abiogenese.
Dit is de beste definitie van het leven:
Zonder leven vervalt de natuur vanzelf in een chaos. Het mag lang duren, maar dat is nu eenmaal de tweede hoofdwet van de thermodynamica:
Net voordat het eerste leven op aarde ontstond kwamen er drie complexe moleculen bij elkaar:
En dan ben je er niet. Tegelijkertijd zijn er op dat initiële moment ook gunstige omstandigheden nodig:
Kunnen heelallen ontstaan door ‘botsende’ glomes? (FEB2024)
Ik heb een eigen idee voor een heelal. Er zou een multiversum kunnen zijn die bestaat uit een set van 4-dimensionale glomes. En een set zijn er eigenlijk eindeloos veel. Als twee van die glomes/heelallen in dezelfde periode te dicht bij elkaar komen dan trekt de grootste glome een deel uit de andere glome. Daaruit ontstaat een big bang. Zo’n glome die dan weer ontstaan is uit uit die big bang kan dan groeien door het samensmelten van twee glomes. Dit lost het probleem op dat de James Webb Space Telescope sterrenstelsels ontdekt heeft die te vroeg na het begin van die oerknal al volwassen waren.
Ik weet niet of dit al een theorie is maar ik ben er zelf op gekomen en ik denk dat dit misschien wel wat kan zijn. Wat denk jij van dit idee?
De vraag is wat je beschrijft. Wat is een glome? Als een glome iets is, dan is er buiten die glome per definitie iets anders of niets. Tussen dat iets en dat andere, of niets, is er dus een rand of is de ruimte eindeloos gekromd zoals dat in ons heelal b.v. het geval is. Ons heelal heeft wel inhoud / volume maar geen rand. Wetenschappelijk bezien bestaat er alleen iets als er ruimte en tegelijk ook een tijdsbegrip aanwezig is. Een tijdsbegrip is niet dat er een klok is zoals wij als mens dat ooit bedacht hebben, maar dat je wel mag spreken van een oorzaak en gevolg, of ook er was iets ervoor en ook iets daarna. Zo’n glome moet deze eigenschappen hebben. Anders kan er eerst niet en later wel iets botsen.
Als er buiten een glome niets is, dan mag je ook niet spreken dat er eindeloos veel zijn want er is geen ruimtebegrip tussen glomes en dus kun je geen glomes tellen ook niet als het er oneindig veel zijn. Was er wel iets tussen glomes dan is de vervolgvraag wat voor eigenschappen dat dan heeft.
Wetenschappelijk is dit alles niet te begrijpen zonder dat je gebruik maakt van de quantummechanica. Die geeft een een veilige wereld aan wiskundige formules die we kunnen toepassen op quantumheelallen, als waren het atomen, maar zonder werkelijkheidszin.
Hoe is het mogelijk dat er vuur is op de zon zonder zuurstof? (DEC2023)
Wat een leuke vraag! Veel vragen heb ik al gekregen in mijn leven op dit gebied, maar deze is nieuw.
Vuur heeft brandstof, maar ook hitte en zuurstof nodig. Als een van deze drie ontbreekt, dan blijft een haard in de huiskamer niet branden. De Zon heeft wel brandstof en hitte, maar er is inderdaad praktisch gezien geen zuurstof in de Zon. Ofwel de Zon brand op een andere manier en dat geeft geen vuur.
De Zon is een grote hete gasbol. In de kern is het heet genoeg om de brandstof te versmelten (15 miljoen graden). De brandstof is sterk verhit Waterstof, en dat versmelt tot het element Helium. De Zon wordt daar elke seconde 4300 miljoen kilogram lichter van (E = mc2) en het verschil is hitte die door de Zon naar buiten gaat. Bij een haard is het dan direkt buiten. Die hitte in de Zon doet er 160.000 jaar over voordat het buiten is, en daarna valt het in enkele minuten misschien wel op jouw huid, daar je aan het strand ligt te bakken.
Daar is allemaal geen zuurstof voor nodig, maar wel brandstof, hitte en hoge druk (265 miljard bar).