Verwonder je over het grote en het verre boven je hoofd. Droom weg bij het onbekende. Maak het vertrouwd aan jezelf
Relativeer ‘het zijn’ hier op Aarde. Wat weten we zeker?
Voor jou om mee te nemen
Welke boodschap past bij jou voor morgen
The sky calls to us. If we do not destroy ourselves, we will one day venture to the stars.
- Carl Sagan (Amerikaans astronoom, astrofysicus en populair-wetenschappelijk schrijver (1934 – 1996)
Als de woorden die men te zeggen heeft, niet wijzer zijn dan de stilte, is het beter dat men zwijgt
- Arabisch spreekwoord
Eenvoud is het kenmerk van het ware.
- Herman Boerhaave (1668 – 1738)
Het tegenovergestelde van een ware bewering is een valse bewering; het tegenovergestelde van een diepzinnige bewering is een andere diepzinnige bewering
- Niels Bohr (1885 – 1962)
As I looked out into the night sky, across all those infinite stars, it made me realize how insignificant they are
- Toegeschreven aan: Peter Cook, Engels acteur, komiek en satiricus (1937 – 1995)
Misschien is God wel ontploft tijdens de oerknal
- -Loesje-
There is a crack in everything. That’s how the light gets in
- Leonard Cohen (1934 – 2006)
De muziek is de wiskunde voor het gevoel. De wiskunde is de muziek der rede.
- Joyce Sylvester (1965)
You can’t have everything. Where would you put it?
- Steven Wright (1955)
Luister niet naar mensen die antwoorden hebben, maar naar mensen die vragen hebben.
- Albert Einstein, Duits – Amerikaans natuurkundige (1879 – 1955)
Leer je kinderen niet alleen lezen. Leer ze te vragen wat ze lezen. Leer ze alles te betwijfelen
- George Carlin (1937 – 2008)
Hoe meer ik lees, hoe meer ik verwerf, hoe zekerder ik ben dat ik niets weet
- Coen Vermeeren (1962)
Hoe groter het eiland van onze kennis wordt, hoe meer de omtrek van onze onwetendheid toeneemt
- Gianfranco Bertone (2021)
Zwarte gaten: Er moet een natuurwet bestaan die een ster verhindert zich zo absurd te gedragen
- Arthur Eddington (1882 – 1944)
Behoefte aan minder tijdsarmoede? Verwonder je over je kind, de natuur of een mooi schilderij
- Margriet Sitskoorn (1966)
De echte wetenschapper blijft twijfelen, zoals ook een gelovige zou moeten doen
- Heino Falcke (1940)
Not everything that counts can be counted, and not everything that can be counted counts
- Albert Einstein, Duits – Amerikaans natuurkundige (1879 – 1955)
Wie zijn bestemming kent, vindt de weg
- Lao – Tse
Je bent gemaakt van tijd, de onophoudelijke tijd. Je bent elk eenzaam moment
- Jorge Luis Borges (1899 – 1986)
Die Körper wären nicht schön, wenn sie sich nicht bewegten
- Johannes Kepler (1571 – 1630)
Die Sterne, die begehrt man nicht, Man freut sich ihrer Pracht
- Johann Wolfgang von Goethe. Duits schrijver en dichter (1749 – 1832)
De sterren behouden hun pracht doordat zij op een afstand van ons blijven.
- Baltasar Gracián
- Spaans jezuïet en filosoof (1601 – 1658)
We are made of star-stuff. Our bodies are made of star-stuff. There are pieces of star within us all
- Carl Sagan (Amerikaans astronoom, astrofysicus en populair-wetenschappelijk schrijver (1934 – 1996)
Two things are infinite: The universe and human stupidity and I’m not sure about the universe!
- Albert Einstein, Duits – Amerikaans natuurkundige (1879 – 1955)
Sobald man spricht, beginnt man schon zu irren
- Johann Wolfgang von Goethe
- Duits schrijver en dichter (1749 – 1832)
There are only two ways to live your life. One is as though nothing is a miracle. The other is as though everything is a miracle
- Albert Einstein, Duits – Amerikaans natuurkundige (1879 – 1955)
Be less curious about people and more curious about ideas
- Marie Curie, Frans natuurkundige, pionier radioactiviteit, 2x Nobelprijswinnaar (1867 – 1934)
Een filosoof die verwonderd onderzoekt hoe de kosmos in elkaar zit, doet me altijd denken aan een lamp die zich verbaasd afvraagt hoe het komt dat de kamer zo mooi verlicht is
- Harry Mulisch, Nederlands schrijver (1927 – 2010)
Actualiteit
Lees meer over de laatste ontdekkingen.
Bij elke actualiteit staat een van de volgende basis kennisniveaus vermeld. Klik hier voor meer uitleg over de kennisniveaus. Waartoe behoor jij?
6 Jun 2025: Geplande ‘Budget Cuts 2026 NASA’: Impact of Chandra (X-Ray) en New Horizons (beyond Pluto) en Juno (Jupiter) 28 Mei 2025: China lanceert Tianwen-2 naar quasi-maan asteroïde 469219 Kamoʻoalewa en komeet 311P/PANSTARRS 27 Mei 2025: StarShip 9 faalt. Derde keer op rij 15 Mei 2025: CEN / LHC maakt Goud uit Lood, maar het is een fractie van een seconde 10 Mei 2025: Open sterrenhoop gevonden buiten de Melkweg 21 Mrt 2025: Nieuw operationele Euclid satelliet heeft in 1 week 380.000 sterrenstelsels in beeld gebracht 15 Mrt 2024: Nieuwe manen bij Saturnus ontdekt. Nu 274 15 Mrt 2024: NASA’s SpaceX Crew-10 succesvol gelanceerd naar ISS 14 Mrt 2025: SPHEREx gelanceerd. Onderzoekt 450 miljoen sterrenstelsels voor onderzoek oorsprong universum
LInk naar:Meteorologie
Meteorologie
Het weer is niet voorspelbaar. Daardoor heet het de weersverwachting en creëert het een gevoelskader zoals: “Half bewolkt met hier en daar een bui”. Op andere werelden buiten de Aarde is het weer onvergelijkbaar.
LInk naar:Planeetonderzoek
Planeetonderzoek
Is de Aarde uniek in vergelijk tot andere werelden in het zonnestelsel en de rest van het universum?
LInk naar:Astrofysica
Astrofysica
Is de Zon stabiel genoeg voor ons voortbestaan? Wat leren we daarover van de andere sterren?
LInk naar:Astrobiologie
Astrobiologie
Wat is leven? Zijn wij uniek hier op Aarde? Wat is de kans dat leven kan ontstaan uit materie?
LInk naar:Natuurkunde
Natuurkunde
Kan een vlinder een orkaan veroorzaken? Hoe ontstaan de zware elementen in een supernova? Waar draait onze Melkweg omheen, en wat ís nou eigenlijk zwaartekracht? Wat is de samenhang tussen het kleine en het grote?
30 minuten Webinars
wo 11 Jun 2025, aanvang 20:00 - Infrageluid in de aardatmosfeer
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Prof.dr. L.G. (Läslo) Evers
Infrageluid is onhoorbaar geluid omdat het bestaat uit frequenties lager dan 20 Hz. Dit type geluid is voor het eerst ontdekt na de uitbarsting van de Krakatau in Indonesië in 1883. Er bleken geluidsgolven opgewekt die vier keer rond de aarde gereisd hadden en thermosferische hoogten van 100 km bereikten. Infrageluid wordt gemeten met arrays van microbarometers. Deze instrumenten zijn veel gevoeliger en hoog frequenter, dan traditionele barometers, om de kleine en snelle luchtdrukvariaties van infrageluid te kunnen meten. Bronnen van infrageluid zijn groot en krachtig, zoals meteoren, explosies, oceaangolven, onweer, sprites en kernbomproeven. Een wereldwijd netwerk van 60 infrageluid arrays wordt aangelegd ter verificatie van het kernstopverdrag. Bronidentificatie is dan ook een van de onderzoeksdoelen waarbij de propagatie door de atmosfeer een belangrijke rol speelt. Niet-akoestische fenomenen zoals zwaartegolven kunnen ook gedetecteerd worden met de beschreven technieken. In de toekomst kan infrageluid aangewend worden voor akoestische remote sensing van de wind- en temperatuurstructuur van de gehele atmosfeer.
In deze presentatie zal een overzicht gegeven worden over de rol van infrageluid in het verleden, het nu en de toekomst. Meettechnieken en toepassingen zullen besproken worden en de propagatie door de veranderlijke (hoge) atmosfeer.
Lees meer om je vooraf aan te melden
di 24 Jun 2025, aanvang 20:00 - Met een verrekijker het heelal in
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Paul Bakker
Tijdens sterrenkundige lezingen bewonderen we vaak indrukwekkende beelden en waarnemingen, gemaakt met grote telescopen en geavanceerde apparatuur. Maar deze presentatie is anders: we richten ons op een eenvoudig instrument dat voor iedereen toegankelijk is: een gewone verrekijker. Met een simpele verrekijker kun je al tal van bijzondere objecten zien, zoals sterrenhopen, nevels en zelfs andere melkwegstelsels.
Maar ja, welke objecten zijn mooi om te observeren en hoe vind je ze? Hoe houd je je verrekijker het best vast? Is een statief handig? Hoe plaats je een gewone verrekijker op een statief? En kun je filters gebruiken? Al deze vragen komen aan bod tijdens deze praktische voordracht.
Ontdek de voordelen van waarnemen met de verrekijker en ga mee het heelal in!
Lees meer om je vooraf aan te melden
wo 17 Sep 2025, aanvang 20:00 - Hoe kunnen we objecten zien die miljoenen lichtjaren ver weg staan?
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Jan van Gastel
Op een beperkt aantal uitzonderingen na zijn objecten buiten ons zonnestelsel niet met het blote oog waar te nemen. Met een telescoop lukt dat wel. Je moet daarbij wel rekening houden met de eigenschappen van die objecten, en tevens optimaal gebruik maken van de eigenschappen van een telescoop en van het menselijk oog. En waarom maakt een telescoop die objecten eigenlijk wel zichtbaar?
Lees meer om je vooraf aan te melden
wo 22 Okt 2025, aanvang 20:00 - Goud uit het Niets: Hoe CERN de Oerknal nabootst en Elementen herschept
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Gisela Reefman
Wat als goud niet alleen diep onder de aarde te vinden is, maar ook gecreëerd kan worden in een laboratorium? In deze fascinerende webinar ontdek je hoe wetenschappers bij CERN met de Large Hadron Collider letterlijk goud maken van lood – al is het maar voor een fractie van een seconde.
Lees meer om je vooraf aan te melden
Voordrachten
Vr 13 Jun 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Deepsky astrofotografie (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Bronco Oostermeyer
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Hoewel het vanuit het verlichte Nederland moeilijk is om zwakke deepsky-objecten visueel waar te nemen biedt de digitale fotografie ongekende mogelijkheden. Dankzij gevoelige sensoren, de juiste filters, nauwkeurige apparatuur en veel computerwerk kan de moderne amateur opnamen maken die een paar decennia geleden ondenkbaar waren. Astrofotograaf Bronco Oostermeyer neemt aan de hand van zijn eigen ontwikkeling het publiek mee in de boeiende wereld van de deepsky-fotografie.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 20 Jun 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Lichtende nachtwolken aan de zomerhemel (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Jaap van ’t Leven
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
In de periode rond de langste dag kunnen ’s nachts soms aan de noordelijke hemel vreemde zilverachtige wolken zichtbaar zijn. Zullen er dit jaar ook weer veel van deze wolken verschijnen? Jaap van ’t Leven legt uit wat deze wolken zijn en hoe ze kunnen worden waargenomen en gefotografeerd.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 27 Jun 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Klimaatverandering: feiten en fabels (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Peter Siegmund
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Het klimaat is wereldwijd aan het veranderen. Wat is de invloed van de mens hierop? En wat is de meest realistische prognose en wat gaan wij hier in Nederland van merken? Kunnen we opwarming nog keren? Actuele en maatschappelijke vragen die aan de orde komen in de voordracht over de klimaatverandering door de KNMI-deskundige Peter Siegmund.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 4 Jul 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: (G)Astronomie, de relatie tussen astronomie en gastronomie (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Frank Vermeulen
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Wat hebben astronomie en gastronomie met elkaar te maken? Laat u verrassen hoe Frank Vermeulen in een culinaire reis door het heelal deze twee totaal verschillende thema’s met elkaar weet te verbinden. Van ruimtevoedsel via planeetverorberende sterren tot alcoholische gaswolken en nog veel meer.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 4 Jul 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: (G)Astronomie, de relatie tussen astronomie en gastronomie (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Frank Vermeulen
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Wat hebben astronomie en gastronomie met elkaar te maken? Laat u verrassen hoe Frank Vermeulen in een culinaire reis door het heelal deze twee totaal verschillende thema’s met elkaar weet te verbinden. Van ruimtevoedsel via planeetverorberende sterren tot alcoholische gaswolken en nog veel meer.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
za 5 Jul 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: Ontwikkelingen Ruimtevaart in China (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: Bert Vis
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
In november 2021 gaf Bert Vis een lezing over de selectie en training van astronauten in China. Aan het eind van die presentatie werd kort stilgestaan bij de eerste vlucht naar het Chinese ruimtestation Tiangong-3. Sindsdien is er veel gebeurd: er zijn twee modules aan het station toegevoegd en op het moment van de lezing moet de negende expeditie aan boord van Tiangong aan het werk zijn. Tijd voor een update.
Vr 11 Jul 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Astrofotografie voor de vakantieganger (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Astrid Eeuwes
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Astrofotografie hoeft niet moeilijk te zijn. Astrid Eeuwes laat het publiek zien op welke manieren er al een mooie foto gemaakt kan worden van objecten aan de sterrenhemel en hoe dit bewerkstelligd kan worden zonder geavanceerde foto-apparatuur. Zeker leuk voor de vakantieganger om tijdens een verblijf op een donkere plek eens wat leuke foto’s te maken.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 18 Jul 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: 50 jaar geleden: ASTP, Amerikanen en Russen in de ruimte (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Alex Scholten
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
In de beginperiode van de ruimtevaart voerden de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie een technologische strijd in de ‘verovering van de ruimte’. Toch vond op het hoogtepunt van de ‘koude oorlog’ in 1975 een unieke en symbolische samenwerking plaats waarin een Amerikaanse Apollo-capsule en een Russische Soyuz-capsule werden gekoppeld. Een terugblik in de ruimtevaart-geschiedenis met Alex Scholten.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 25 Jul 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Jip en Janneke kijken naar de sterrenhemel (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Christiaan Schriks
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Sterrenkunde is een ingewikkelde wetenschap. Toch zijn er veel basisprincipes die opvallend eenvoudig te begrijpen zijn. Christiaan Schriks neemt het publiek en vooral de kinderen mee op reis door het heelal. Hij zal op basis van simpele voorbeelden en mooie afbeeldingen in Jip-en-Janneke-taal uitleggen hoe het universum werkt. Deze presentatie is in de vakantieperiode en met name bedoeld voor kinderen en volwassenen voor wie de sterrenkunde nog nieuw is.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 1 Aug 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Onze buur, de Maan (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Alex Scholten
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
De Maan is voor velen niet alleen het meest opvallende hemellichaam aan de sterrenhemel, maar ook het mooiste om door een telescoop te bekijken. Hoe helpen robotmissies en bemande ruimtevluchten de onderzoekers om de geschiedenis van de Maan te ontrafelen? Alex Scholten geeft een overzicht en bij helder weer is de Maan ’s avonds fraai te zien met de telescopen van de sterrenwacht.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 8 Aug 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: De sterrenhemel in de zomer (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Jaap van ’t Leven
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
De nachten worden weer langer. Jaap van ’t Leven toont welke sterrenbeelden de zomerhemel sieren. Dit is de beste tijd van het jaar om de Melkweg te kunnen ontwaren met talrijke fraaie nevels en stergroepen. Bij helder weer kan er na afloop van de presentatie door de telescoop worden gekeken en misschien spot men – ondanks het maanlicht – nog een ‘vallende ster’.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 15 Aug 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: De sterrenhemel in de vakantie: welke ster is dat? (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Alex Scholten
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Zittend in de tuin, of voor de tent, zal men omhoogkijkend op een heldere zomeravond zich misschien afvragen: welke ster is dat? Wat is er te zien aan de zomerhemel en hoe herkennen we sterrenbeelden en planeten? Met behulp van een aantal tips maakt Alex Scholten het publiek wegwijs aan de zomerhemel. Deze presentatie is ook geschikt voor kinderen.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 22 Aug 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Reis door het zonnestelsel (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Frank Vermeulen
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Wat hebben astronomie en gastronomie met elkaar te maken? Laat u verrassen hoe Frank Vermeulen in een culinaire reis door het heelal deze twee totaal verschillende thema’s met elkaar weet te verbinden. Van ruimtevoedsel via planeetverorberende sterren tot alcoholische gaswolken en nog veel meer.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 29 Aug 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Meteorieten: stenen uit de ruimte (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Jaap van ’t Leven
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Precies 100 jaar geleden vonden landarbeiders nabij het Zeeuwse Ellemeet een enkele stenen die ze uit de hemel zagen vallen. Deze meteorieten vormen voor astronomen een waardevolle bron van informatie over de geschiedenis van het zonnestelsel. Misschien hebben zij zelfs wel de bouwstenen voor het leven naar Aarde gebracht. Jaap van ’t Leven laat een mooie verzameling van uiteenlopende meteorieten zien en bespreekt de achtergrond van diverse meteorietvondsten.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
wo 3 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Het heelal door de ogen van de James Webb Space Telescoop (Asten)
Organisator: Jan Paagman Sterrenwacht
Spreker: Speciale lezing door Govert Schilling
Locatie: Ostaderstraat 28 Asten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de sterrenwacht
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
Vr 5 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Vulkaanonderzoek op La Palma (Universiteit Utrecht) (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Rosa de Boer
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Vulkaanuitbarstingen behoren tot de spectaculaire natuurverschijnselen. In 2021 vond er een grote uitbarsting plaats op La Palma, één van de Canarische Eilanden. Dit eiland – bekend ook van de grote professionele telescopen – biedt vulkanologen de mogelijkheid om meer te weten te komen over binnenste van de Aarde. Aardwetenschapper Rosa de Boer doet verslag van haar recente veldwerk op La Palma.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
za 6 Sep 2025, aanvang 14:30 - Openbare bijeenkomst (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presikheaven
Locatie: Stadsboerderij Presikhaaf, Ruitenberglaan 4, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: 14:30 – 16:00
Kosten: Gratis
za 6 Sep 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: Space; Het belang van het ruimtedomein voor Defensie (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: Petra Wijnja (Defensie Space Security Center)
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Het ruimtedomein is van essentieel belang voor de krijgsmacht. Defensie is afhankelijk van signalen voor positionering, navigatie en timing, van satelliet communicatie en van informatie dat vanuit het ruimtedomein wordt ingewonnen. Aangezien het ontwikkelen en lanceren van satellieten steeds goedkoper wordt, kunnen ook kleinere landen en zelfs bedrijven zich nu toegang verschaffen tot het ruimtedomein. In deze presentatie gaan we kort in op het gebruik van het ruimtedomein door Defensie, de dreigen die bestaan in het ruimtedomein, en de plannen voor wat betreft het opzetten van eigen capaciteiten.
Vr 12 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: 10 Raadsels van het Heelal (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Frank Vermeulen
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Hoe is het heelal ontstaan? Wat is de samenstelling? Wat is er buiten het heelal? Kan er op meer plekken leven zijn ontstaan? Wat weten we wel en wat nog niet? Tien intrigerende vragen die door Frank Vermeulen worden behandeld.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
ma 15 Sep 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Astrochemie en de James Webb (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Martijn van Gelder
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
Vr 19 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Structuur en evolutie van onze Melkweg (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Professor Henny Lamers
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Professor Henny Lamers neemt het publiek mee naar de grote platte schijf van miljarden sterren waarin onze Zon ronddraait: de Melkweg. Waardoor zien we die als een band langs de hemel en hoe hebben we – terwijl we er zelf in zitten – een idee kunnen krijgen van diens structuur? Metingen aan enkele miljarden sterren door de satelliet Gaia hebben zelfs inzicht gegeven in de evolutie van de Melkweg: kosmisch kannibalisme.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 26 Sep 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: De Vera Rubin-telescoop (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Wouter Jonker
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Dit jaar wordt de Vera C. Rubin-telescoop in gebruik genomen. Geen telescoop voor gedetailleerde waarneming van hemellichamen, maar een zeer gevoelig instrument welke gedurende tien jaar vrijwel continu de hele hemel fotografeert. Wouter Jonker legt uit wat deze telescoop zo bijzonder maakt en welke technische uitdagingen moesten worden overwonnen. Ook blikt hij alvast vooruit naar de ongekende verwachtingen rond dit nieuwe instrument. En waarom is deze telescoop vernoemd naar Vera Rubin?
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
Vr 3 Oct 2025, aanvang 20:00 - Voordracht: Van moleculen tot planeten – gastspreker prof.dr. Inga Kamp (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Spreker: Inga Kamp
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Samenvatting:
Een nieuwe kijk op planeetvorming met de James Webb-ruimtetelescoop. Met deze in 2021 gelanceerde ruimtetelescoop worden waarnemingen gedaan van de hemel in het infrarood, wel tien maal scherper en met een hogere gevoeligheid dan met eerdere telescopen. Deze heeft instrumenten die – deels ook in Nederland gebouwd – nieuwe inzichten geven over de chemische samenstelling van het materiaal waaruit planeten ontstaan. Ook onderzoeken astronomen de samenstelling van de atmosferen van planeten rond andere sterren. Inga Kamp legt uit hoe deze informatie ons leert hoe uniek ons eigen zonnestelsel mogelijk is.
Deze presentatie is als livestream ook te volgen op het YouTube kanaal van de Volkssterrenwacht Bussloo.
za 4 Oct 2025, aanvang 14:30 - Openbare bijeenkomst (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presikheaven
Locatie: Stadsboerderij Presikhaaf, Ruitenberglaan 4, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: 14:30 – 16:00
Kosten: Gratis
za 4 Okt 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: Astrobiologie* (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: Inge Loes ten Kate (UU)
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 13 Okt 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Klimaatverandering en systeem aarde (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Roeland van Oss
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
za 1 Nov 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: Ontdekking ANS-Röntgen-explosies (thermonucleaire explosies op neutronensterren) (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: John Heise
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 10 Nov 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Water in het heelal (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Water in het heelal
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
do 13 Nov 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: Quantummechinica toegepast in de sterrenkunde (Apeldoorn)
Organisator: Vereniging voor weer- en sterrenkunde “Triangulum”
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Nog ander te bepalen
Kennisniveau: Kenner
Meer info en aanmelden: Zie website Triagulum
Samenvatting:
Wetenschappers maken spectra van sterren; sterrenstelsels en de atmosfeer van exoplaneten, waarbij de het licht van het hemelobject zich opsplitst in o.a. de kleuren van de regenboog. Het onderzoek van deze spectra is nog steeds de bron van onze kennis die we opgebouwd hebben van wat zich in het heelal afspeelt. Alleen met de kwantummechanica kunnen spectra uitgelegd worden. De kwantummechanica is ook nodig voor een beter begrip van b.v. zwarte gaten; witte dwergen en het nooit lege heelal
De kwantummechanica zelf is wel een bizarre wetenschap. Aan de hand van eenvoudige gedachtenexperimenten ontdek je dat je moet accepteren dat we ten diepste de natuur nooit kunnen begrijpen.
Aan het einde van de voordracht ben je hierbij alvast uitgenodigd om mee te doen met de quiz die je met je mobiele telefoon kunt beantwoorden.
do 20 Nov 2025, aanvang 19:45 - Voordracht: De evolutie van Quasars (Oostzaan)
Organisator: Weer- en Sterrenkundige Kring Zaanstreek
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Zuideinde 197, Oostzaan (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info: Zie website WSKZ
Samenvatting:
Het heelal is vooral leeg. Temidden van die leegtes bestaat er hier en daar een sterreneiland. Dat zijn plaatsen in het heelal waar miljoenen tot miljarden sterren bij elkaar aanwezig zijn. Dat zijn de sterrenstelsels. Het mooiste voorbeeld hiervan is de Andromedanevel (M31), maar ook onze eigen Melkweg. Daar ‘wonen’ we zelf in. Die sterrenstelsels zijn ooit begonnen als Quasars. Die worden gezien als de eerste sterrenstelsels in wording / ‘baby-sterrenstelsels’. Ze staan veelal extreem ver weg van de Aarde, en zijn rond de duizend keer zo helder als een gewoon sterrenstelsel. Geen één hemelobject geeft zoveel licht dan de Quasar. Wat is de oorzaak dat een Quasar zoveel licht geeft? Wat kunnen we leren van het nog jonge heelal? Kun je een quasar met een amateurtelescoop zien?
za 6 Dec 2025, aanvang 10:30 - Voordracht: LEO-PNT: Adding LEO signals to GNSS* (Lelystad Airport)
Organisator: het Nationaal Ruimtevaart Museum
Spreker: Heiko Engwerda (NLR)
Locatie: Luchtvaartmuseum Aviodrome, Pelikaanweg 50, Lelystad Airport (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de NRM
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 15 Dec 2025, aanvang 19:30 - Voordracht: De ster van Bethlehem (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Rob van Gent
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
vr 19 Dec 2025, aanvang 19:00 - Voordracht: Ster van Bethlehem (Asten)
Organisator: Jan Paagman Sterrenwacht
Spreker: Onbekend
Locatie: Ostaderstraat 28 Asten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website van de sterrenwacht
Samenvatting:
Mogelijke astronomische verklaringen van dit hemelverschijnsel zoals beschreven in de bijbel
ma 19 Jan 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Planten op Mars (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Wieger Wamelink
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 23 Feb 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Quantum gravitatie oerknal (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
wo 11 Mrt 2026, aanvang 20:00 - Voordracht: Supernova’s (West-Brabant)
Organisator: Astronomievereniging Orion – KNVWS West Brabant
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Het Huis van de Westrand, Sint Lucasplein 3, 4703 HX Roosendaal, Nederland (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info: Zie website Astronomievereniging Orion – KNVWS West Brabant
Samenvatting:
Eeuwen geleden werden er nieuwe sterren gevonden aan de nachthemel. Daar komt de naam supernova vandaan. In werkelijkheid is het juist een ‘stervende’ ster. Supernova’s zijn sterren die plotseling zo helder als een heel sterrenstelsel kunnen worden. De lichtkracht wordt daarbij ongeveer 100 miljard keer groter. Als zo’n explosie in de buurt van ons zonnestelsel zou plaatsvinden, dan is het afgelopen met de mensheid.
Sterrenkundigen weten welke sterren op de nominatie staan om supernova te worden. Wat is de oorzaak van de explosie? Ontdek het hele proces van het begin tot het einde van een supernova. Welke supernovarestanten kun je met een amateurtelescoop vinden?
Aan het einde van de voordracht ben je hierbij alvast uitgenodigd om mee te doen met de quiz die je met je mobiele telefoon kunt beantwoorden.
ma 16 Mrt 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Straling uit de ruimte (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Piet en Anneke
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
ma 20 Apr 2026, aanvang 19:30 - Voordracht: Speuren naar leven in het heelal (Putten)
Organisator: Astra Alteria
Spreker: Henny Lamers
Locatie: Stroud, Brinkstraat 91, Putten (Google Map)
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Zie website Astra Alteria
Samenvatting:
Nog nader te bepalen
Exposities en conferenties
Vr 13 Jun tot zo 15 Jun 2025 - Conferentie: Solar Eclipse Conference (SEC) 2025 (Leuven)
Organisatoren: de Belgische (Vlaamse) Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) samen met het Instituut voor Sterrenkunde van de KU Leuven.
Spreker: 23 internationaal bekende sprekers
Locatie: Parkstraat 51, Leuven, België (Google Map)
Kennisniveau: Deskundige
Meer info en aanmelden: www.sec2025.be.
Samenvatting:
Van 13 tot 15 juni organiseert de Belgische (Vlaamse) Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) samen met het Instituut voor Sterrenkunde van de KU Leuven de Solar Eclipse Conference (SEC) 2025 aan de KU Leuven. We verwachten tot 200 deelnemers van over de hele wereld, waaronder de VS, Canada, India, Australië, Duitsland, Nederland, Frankrijk, Spanje, IJsland, Roemenië, Moldavië, Zwitserland en natuurlijk België zelf.
In dit stadium van de voorbereidingen voor de conferentie hebben we het conferentieprogramma verzekerd met 23 internationaal gerenommeerde sprekers uit 13 verschillende landen, allen erkende experts in hun vakgebied. De inschrijvingen zijn geopend.
The aim of the Solar Eclipse Conference (SEC) is to bring together all eclipse enthusiasts, amateur and professional, from around the world to share our common passion for solar eclipses. The exchange of information will take place during 2 days of lectures by experts in their field. The SEC2025 will be informal and will take place in a pleasant environment in the heart of the historic university city of Leuven, Belgium. During the SEC there will be ample opportunity for peer-to-peer and expert discussions during coffee breaks, at the conference dinner, or simply outside the conference during leisure time. It is an excellent opportunity to build eclipse networks.
A Solar Eclipse Conference has been organised since 2000 and takes place in a year without a central solar eclipse.
t/m 24 Dec 2029 - Tentoonstelling: Planten & Planeten (Leiden)
Organisator: Hortus botanicus Leiden
Locatie: Sterrenwachtlaan 11, 2311 GW Leiden, Nederland (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Tickets: Zie website
In Planten & Planeten maak je een reis door tijd en ruimte: van de oerknal tot het jaar 2125 en nog veel verder. Verwonder je over wat wetenschap, kunst en natuur kunnen vertellen over de ontwikkeling van het leven op planeet aarde. Ontdek de biologie en de sterrenkunde: van stuifmeel tot sterrenstof, van planten tot planeten! Vanaf 7 februari 2025.
In deze presentatie in de Oude Sterrewacht kun je je verwonderen over wat wetenschap, kunst en natuur ons vertellen over het ontstaan van leven. Wat is de bron van het leven? Waar komt organische groei vandaan? En wat betekent dat voor ons? Planten & Planeten laat zien dat wetenschappers in de afgelopen eeuw grote sprongen voorwaarts hebben gemaakt. Je wordt ondergedompeld in een allesomvattende ervaring: een reis door tijd en ruimte. Aan het eind heb je misschien nog meer vragen dan nu. Want hoe leven precies kan ontstaan, dat is nog altijd een van de grootste geheimen voor de mensheid.
De expositie is van woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 16.00 uur open.
Bij de tentoonstelling is een uitgebreid activiteitenprogramma met workshops, lezingen, sterrenkijkavonden en rondleidingen door de koepels van de Oude Sterrewacht. Voor kinderen zijn er speciale kinderlades en -workshops.
Toegang tot Planten & Planeten is inbegrepen bij een Hortus-ticket.
Reguliere openingstijden - Vaste tentoonstelling: Space Expo (Noordwijk)
Organisator: Space Expo
Locatie: Keplerlaan 3 Noordwijk (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Tickets en openingstijden: Zie website
Hét ruimtevaartmuseum van Nederland.
Je vindt Space Expo naast ESA ESTEC, de Europese ruimtevaartorganisatie in Noordwijk! In ons museum ontdek je de wonderbaarlijke wereld van de ruimtevaart. Van het ontwerpen en bouwen van ruimtemissies op aarde tot de lancering naar de ruimte. Raak een echte meteoriet aan, loop door een model van het International Space Station (ISS) én neem een kijkje in de originele Sojoez-capsule van André Kuipers. Space Expo is een leuk en leerzaam uitstapje voor het hele gezin!
Je vindt Space Expo vlak achter de zee en de duinen in Noordwijk. Je kunt Space Expo bezoeken met het openbaar vervoer, de fiets of de auto. Space Expo beschikt over een gratis parkeerterrein met ongeveer 100 plekken. Er zijn invalidenparkeerplaatsen aanwezig. Daarnaast staat er één laadpaal voor elektrische auto’s. Ook hebben we een fietsenrek waar je de fiets kunt neerzetten.
Reguliere openingstijden - Vaste tentoonstelling: Eise Eisinga (Franeker)
Organisator: Koninklijk Eise Eisinga PLANETARIUM
Locatie: Eise Eisingastraat 3 Franeker (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Tickets en openingstijden: Bij voorkeur via de website de kaarten reserveren.
De Planetariumkamer is waar het allemaal ‘om draait’ in het Eise Eisinga Planetarium. Het model van de zon met de 6 planeten die eromheen draaien, werkt nog steeds. Daarmee is het het oudste werkende planetarium ter wereld. Bij uw bezoek krijgt u uitleg in de Planetariumkamer. Dezeuitleg duurt ongeveer 15 minuten. De rest van het museum, waaronder het raderwerk, kunt u op eigen gelegenheid ontdekken.
Andere vaste onderdelen van het museum zijn de voormalige wolkammerij van Eisinga en een uitgebreide verzameling historische astronomische instrumenten. Ook de moderne sterrenkunde is vertegenwoordigd. In de filmzaal zijn doorlopend documentaires te zien. Beleef hoe Eisinga woonde in het historische woonhuis en blader digitaal door de prachtige wiskundige en astronomische handschriften van Eisinga! Sinds 2016 is de interactieve vaste expositie ‘De Ruimte’ te bezichtigen.
Cursussen
do 4 Sep 2025, aanvang 20:00 - Praktijkgerichte cursus: ‘de Maan’ (Barneveld)
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Arendshorst 48 Barneveld
Kennisniveau: Beginner
Cursusprijs: Prijs per persoon voor 4 avonden en begeleiding van de practica: €50.00 (50% korting als je zoon of dochter ook meedoet)
Cursusdagen:
- do 4 september 2025 (lesavond: de Maan waarnemen met je ogen)
- De Maan komt niet altijd op dezelfde plaats op en ook niet elke dag op hetzelfde tijdstip. Ook komt de Maan in het zuiden niet altijd even hoog aan de hemel. In de winter is dit hoger dan in de zomer. Om de Maan met het ongewapende oog of met een verrekijker waar te kunnen nemen, is het goed om vooraf te weten wanneer en waar de Maan aan de hemel staat en welke schijngestalte er dan zichtbaar is.Iedereen heeft wel eens met het blote oog naar de Maan gekeken. Je ziet dat de Maan verdeeld is in donkere en lichte vlekken. Vaak wordt er in deze vlekken ook een gezicht herkend, maar dat is gezichtsbedrog. Het zijn bergen en vlaktes. Met een verrekijker worden deze structuren maar ook de grootste kraters zichtbaar als witte vlekken.
- do 2 oktober 2025 (lesavond: de Maan waarnemen met de verrekijker)
- Iedereen heeft wel eens met het blote oog naar de Maan gekeken. Je ziet dat de Maan verdeeld is in donkere en lichte vlekken. Vaak wordt er in deze vlekken ook een gezicht herkend, maar dat is gezichtsbedrog. Het zijn bergen en vlaktes. Met een verrekijker worden deze structuren maar ook de grootste kraters zichtbaar als witte vlekken.Meld je aan bij de eerste Webinar. Je wordt dan uitgenodigd voor alle vier de Webinars. Lees de samenvatting en bekijk het kennisniveau van elke Webinar, zodat je kunt inschatten welke Webinar voor jou voldoende nieuwe kennis zal geven.
- do 30 oktober 2025 (lesavond: de Maan waarnemen met de telescoop)
- Met een kleine telescoop kijk je al je ogen uit als je naar de Maan kijkt. Je ziet honderden kraters en vlaktes met soms mooie details. Er valt dan zoveel op de Maan te zien dat je op ‘ontdekkingsreis’ kunt gaan. De ene krater is prachtig diep en rond. De andere is groot met een centrale piek en terraswanden. Ook zijn er kraters waarvan een deel van de wand niet meer zichtbaar is.Dit blijft mooi om te zien maar op een gegeven moment zit je aan je grenzen, daar je niet weet wat er allemaal te koop is op de Maan. Het lijkt dat je dan alles wel gezien hebt. Pak dan de maanatlas erbij en laat je leiden door de voorbeelden die gegevn worden. Dan gaat er opnieuw een wereld voor je open.
- do 27 november 2025 (Eindpresentatie)
- Proeve van bekwaamheid uitvoeren met een telescoop, waarbij al je nu opgebouwde kennis van pas komt. Elke groep laat de met de mobiel gemaakte foto’s zien tijdens hun eindpresentatie.
Samenvatting:
De Maan staat je leven lang al boven je hoofd. Toch heb je er niet veel ervaring mee. Ontdek dan het neusje van de zalm over deze Maan. In dit vierdelige cursusprogramma raak je meer betrokken bij de Maan. Ontdek buiten dat de Maan niet altijd even hoog staat in het zuiden. Leer buiten de schijngestaltes van de Maan te voorspellen. Voorspel waar de Maan over een uur, of juist morgenavond, staat t.o.v. de sterren. Maak met je mobiel foto’s van geologische structuren op de Maan, die vooraf in de on-line maanatlas opgezocht zijn. Daarvoor is gedetailleerde kennis van de schijngestalte van de Maan een vereiste. ImagineAbove organiseert voor jou een avond de telescoop die je daarvoor kunt gebruiken.
Deze vierdelige Webinar vormt het theoretische gedeelte van de cursus. De praktijkopdrachten worden zelfstandig tussen de Webinars uitgevoerd, en bij aanvang van de volgende Webinar met elkaar doorgesproken.
De cursus wordt afgesloten met een eindpresentatie per deelnemersgroep. Juist daarom is de cursus uitstekend geschikt in de vorm van een ‘ouder-kind’ relatie. De cursus wordt afgesloten met het uitdelen (of opsturen) van het cursuscertificaat.
Elke lesavond wordt afgesloten met een interactieve, ludieke, maar tegelijk leerzaam spel op internet.
Elke deelnemer krijgt vooraf het cursusboek opgestuurd in pdf-formaat.
Wo 10 Sep 2025, aanvang 20:00 - Leer het heelal begrijpen (Amersfoort)
Organisator: Rob Walrecht Productions
Spreker: Rob Walrecht
Locatie: GSG Guido, Paladijnenweg 251 in Amersfoort
Kennisniveau: Beginner
Meer info en aanmelden: Website van Rob Walrecht.
Samenvatting:
Wil je ook het heelal leren begrijpen? Dan is dit je kans!
Rob Walrecht geeft met regelmaat zijn zéér complete, 12-delige cursus sterrenkunde voor beginners. Het is een zeer bijzondere cursus, inhoudelijk en qua opzet, door het gebruik van eigen cursusmateriaal en illustraties in de lessen, door het gebruik van unieke schaalmodellen én omdat er twee professoren aan meewerken (zie onderaan).
De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil (of moet) weten over het heelal: gewone liefhebbers, docenten VO en PO, vrijwilligers die rondleidingen (willen) geven op sterrenwachten en in musea, en meer. En hij is ook erg geschikt als opfriscursus!
Deze cursus is op de woensdagavonden en gaan door t/m 17 december, met uitzondering van de twee dagen in de herfstvakanties (15 en 22 oktober). De lesduur is 2 uur, met tussendoor een korte pauze.
Waarnemen
wo 13 Aug 2025: Maximum van de meteorenzwerm Perseïden (17 / uur) zo 7 Sep 2025 20:12: Totale maansverduistering wo 22 Oct 2025: Maximum van de meteorenzwerm Orioniden (27 / uur) di 3 Mrt 2026 12:34: Totale maansverduistering wo 12 Aug 2026 7:47: Totale zonsverduistering ma 2 Aug 2027 12:08: Totale zonsverduistering zo 31 Dec 2028 5:53: Totale maansverduistering di 26 Jun 2029 5:23: Totale maansverduistering do 20 Dec 2029 11:43: Totale maansverduistering
za 6 Jul 2025, aanvang 14:00 - Landelijke zonnekijkdag (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presihheaven
Locatie: Stadsboerderij Presikhaaf, Ruitenberglaan 4 , Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: van 14.00 tot 16.00 uur
Kosten: gratis
Je kunt op de eerste zondag van juli ook eens overdag een ster bekijken: tijdens de Landelijke Zonnekijkdag. Met speciale telescopen kun je dan kijken naar zonnevlekken (“koelere” gebieden van zo’n 4.000 graden) en protuberansen (enorme gasuitbarstingen – vaak groter dan de Aarde).
zo 6 Jul 2025, aanvang 10:00 - Jubileum “Zonnekijkdag” (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Tijd: van 10.00 tot 16.00 uur
Toegang: Gratis. De Zonnekijkdag is zeer geschikt voor kinderen.
Samenvatting:
Speciale jubileum-manifestatie in het kader van 50 jaar Volkssterrenwacht Bussloo. Een Open Dag rond het thema ‘Zon’. Talrijke activiteiten zoals het lanceren van modelraketten door leden van de vereniging DRRA, waarnemen van de Zon met diverse telescopen, uitleg over zonnewijzers, demonstratie met experimenten met licht en nog veel meer. In de zaal korte multimedia-presentaties.
zo 7 Sep 2025, aanvang 12:00 - Jubileum Festival met totale maansverduistering (Bussloo)
Organisator: Volkssterrenwacht Bussloo
Locatie: Bussloselaan 4 Bussloo (gemeente Voorst) (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info en aanmelden: Zie website van de volkssterrenwacht
Tijd: van 12.00 tot 23.00 uur
Toegang: Gratis. Het jubileumfestivalis zeer geschikt voor kinderen.
Samenvatting:
Speciale jubileum-manifestatie in het kader van 50 jaar Volkssterrenwacht Bussloo. Een Open Dag met talrijke activiteiten voor jong en oud. Doe mee aan een planetenspeurtocht, verken de ruimte door VR-brillen, lanceringen van modelraketten, waarnemen van de Zon met diverse telescopen. In de zaal een doorlopende tentoonstelling en korte multimedia-presentaties. Gelegenheid voor een gezellig hapje en drankje.
Bij helder weer kan vanaf 20 uur gekeken worden hoe een totaal verduisterde Maan boven de horizon zichtbaar wordt.
zo 7 Sep 2025, aanvang 20:00 - Kijkavond maansverduistering (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presihheaven
Locatie: dakterras MFC Presikhaven, Laan van Presikhaaf 7, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: van 20.00 tot 22.00 uur
Kosten: gratis
za 25 Oct 2025, aanvang 19:30 - Nacht van de Nacht (Arnhem)
Organisator: Sterrenwacht Presihheaven
Locatie: dakterras MFC Presikhaven, Laan van Presikhaaf 7, Arnhem (Google Map)
Kennisniveau: Nieuwkomer
Meer info: Zie website van de sterrenwacht
Tijd: van 19.30 tot 22.00 uur
Kosten: gratis
Foto van de Week (Archief)
Meteorologie
Fascinerende orbs (2024-49)
Karmanvortex (2024-07)
Kleurrijk poollicht (2024-10)
Langste schaduw (2023-39)
Maan in de rivier (2024-51)
Meteorologische lente (2505-09)
Meteoren voor noorderlicht voor de Melkweg (2024-35)
Noorderlicht boven Fins Lapland (2023-51)
Noorderlicht in Afrika (2024-23)
Oplichtende nachtwolken (2023-19)
Parelmoerwolken (2025-21)
Reflectie in een spiegel van het Grootse bestaan (2024-36)
Regenboog op de ‘Hurtigruten’ (2023-41)
Rode regenboog (2023-46)
Schaduwwerking na zonsondergang (2024-22)
Stratosferische wolken (2024-50)
Vallende sterren (2023-11)
Voorbeeld van minder lichtvervuiling (2024-13)
Waaruit bestaat een vliegtuigspoor? (2024-09)
Wanneer wordt het lente? (2025-07)
Wolkenfantasieën (2024-01)
Zomervakantie (2024-30)
Planeetonderzoek
Annulaire zonsverduistering (2023-42)
APP om het juiste moment te plannen (2024-27)
Asgrauw schijnsel bij aanvang van de volgende maancyclus (2024-10)
Meteorenzwerm de Boötiden (2024-52)
Contact binaries (2024-43)
De meeste maankraters zijn rond (2024-19)
Asgrauw schijnsel van de Maan (2025-06)
Een derde maan (2024-46)
Er bestaan geen doorrijlichten (2024-17)
Het konijntje in de Maan (2024-07)
Jupiter (Zonsverduistering) (2023-45)
Jupiter in Infrarood (2024-48)
Komeet 12P/Pons-Brooks (2024-18)
Komeet 12P/Pons-Brooks (Antistaart) (2024-24)
Komeet 12P/Pons Brooks boven vuurtoren (2024-16)
Komeet Tsuchinshan-ATLAS (2024-42)
Leoniden meteorenshow (2024-45)
Maan (De terminator) (2024-09)
Maan (Een rijtje maankraters) (2024-15)
Maan (Krater Moltke) (2024-11)
Maan (Sinus Iridum) (2024-14)
Maan (Vallis Schröteri) (2024-16)
Maan (Zee van de rust) (2024-13)
Maancompositiefoto (2025-17)
Maan door de wolken (2024-08)
Maansondergang boven ‘Angel Falls’ (2025-18)
Maan voor Extreem Grote Telescoop (2023-47)
Mars (Stickney krater) (2024-25)
Marsduinen (2023-43)
Mens-Maan foto (2024-12)
Noorderlicht boven Fins Lapland (2025-12)
Noorderlicht (Kinderdijk) (2024-19)
Planetoïde Itokawa (2025-08)
Pluto (2025-22)
Rotsblokken op de planetoïde Bennu (2024-14)
Saturnus (Titanovergang) (2025-24)
Saturnusmaan Enceladus (2023-22)
Saturnusstormen (2023-40)
Schemereffect van een SpaceX raketlancering (2024-11)
Stonehenge (2025-14)
Maan (Tycho piek) (2025-16)
Zeevonk (2025-19)
Astrofysica
Amateur fotograaf … (2025-03)
Betelgeuze (2024-05)
Bolvormige sterrenhoop (2024-28)
Carina nevel (2023-48)
De menselijke hand (2023-44)
Donkere nevels (2025-20)
Explosies op de Zon (2023-38)
Herbig-Haro objecten (2023-52)
Interstellaire wolken (2023-36)
Kerstboomcluster (2025-51)
Lopende kip nevel (2024-02)
Naar het zonnevlekkenmaximum (2023-49)
Noorderlichtverwachting voor 2024 (2023-50)
Pillars of Creation (2023-09)
Planetaire nevel (2023-23)
Planetaire nevel (2023-35)
Steelpan (2024-44)
Supernova in M101 (2023-37)
Supernovarestant (2025-11)
Van een gas ‘burp’ naar Bernard loep (2024-06)
Wolf Rayet ster nummer 124 (2023-12)
Zonnevlam ervoor en ernaast (2024-26)
Zonnevlam op de zuidpool (2024-08)
Zwart gat in Omega Centauri (2024-29)
Kosmologie
Abell Catalogus (2023-25)
Andromedanevel gaat bijna onder de horizon (2025-04)
Botsing tussen lens – en dwergsterrenstelsel (2024-21)
Antlia cluster (2025-02)
Botsing tussen twee sterrenstelsels (Arp 142) (2024-38)
Melkweg lijkt op een ‘soort planetenstelsel’ (2024-03)
Fake Melkweg (2024-04)
Grenzeloos leeg (2023-26)
Grootste vraagteken ooit op de foto (2024-37)
Melkweg boven kratermeer (2023-27)
M13 in het Hertzsprung-Russell diagram (2019-26)
Eén miljoen sterren in bolvormige sterrenhoop M75 (2019-22)
Magelhaanse wolken (2018-24)
Meest nabije sterrenstelsel (2025-10)
Melkweg Plus (2018-20)
Melkweg (2023-24)
Botsende sterrenstelsels (NGC4038) (2023-10)
Ontdek wat er niet zou moeten zijn (2024-19)
Persgereed maken van een sterrenstelsel foto (2025-23)
Sterrenstelselketting (2024-12)
Supercluster (2018-48)
Zwaartekrachtslens precies in het midden (2025-15)
Ruimtereizen
Slinger satellieten de ruimte in (2025-05)
Tegelijk landen van boosterraketten (2024-41)
Astrobiologie
Harde biosignalen (2024-17)
Meer op Mars (2024-47)
Natuurkunde
Artifitial Intelligence of echt? (2025-01)
De zon nadoen op aarde (2024-20)
Vraag en antwoord
Waar komt de stroom vandaan in het internationale ruimtestation? (JAN2025)
Vraag
Hoe kan de apparatuur in het internationale ruimtestation (ISS) altijd blijven werken als het station anderhalf uur in het donker zit?
Kon men jaren geleden het teveel aan zonlicht al opslaan als energie om in het donker te gebruiken? Ik heb er wel eens naar gezocht maar kan het niet vinden op internet.
Antwoord
Het elektrische systeem van het ISS is van cruciaal belang. Dit houdt de mensen die in het ISS wonen in leven. Er is bijvoorbeeld een systeem die altijd maar zoekt naar objecten in de buurt van het ISS die mogelijk tegen het ISS aan kunnen botsen met hoge snelheid. Maar eten moet ook opgewarmd kunnen worden en de zuurstofvoorziening en de temperatuur moet goed geregeld zijn. Het wordt ook gebruikt om de wetenschappelijke experimenten uit te voeren.
Het elektrische systeem van het ISS maakt gebruik van zonnecellen om zonlicht direct om te zetten in elektriciteit. Grote aantallen cellen worden samengevoegd in arrays om hoge energieniveaus te produceren. Er zijn acht vleugels aan zonnepanelen die altijd naar de Zon gericht staan via motoren. In totaliteit wekken deze 240 kilowatt op als het ISS in het direkte zonlicht staat. Dat wordt in batterijen opgeslagen voor het moment dat de Aarde zich tussen het ISS en de Zon bevindt.
Roodverschuiving en toch komen enkele sterrenstelsels naar ons toe (NOV2024)
Vraag
Sterrenstelsels bewegen van ons af. Het is vooral de ruimte die uitdijt. Maar er zijn er een aantal, ik geloof vier, die juist onze kant op ”bewegen” of eigenlijk wordt de afstand kleiner i.p.v. groter. Hoe kan dit dan als de ruimte uitdijt? Is dat dan het gevolg van aantrekking van massa/gravitatie-effect?
Antwoord
Het klopt dat de meeste stterrenstelsels van jou af gaan. Het lijtk dus dat de mens een centrale plaats heeft in het heelal, maar dat is niet zo. Als je op een andere plek in het heelal zou zijn, dan is dat ook zo. Dat is dat ballon met stippen verhaal. Dat gebeurt overal in het heelal en hoe groter de onderlinge afstand, des te groter is het effect. Ofwel een sterrenstelsel die kosmologisch gezien in je achtertuin staat heeft veel minder ‘last’ van deze uitdijing van het heelal, dan de eigen beweging van het sterrenstelsel zelf.
De Andromedanevel (M31) gaat b.v. nu net ook nog eens met 100+ km/s naar ons toe en dat is een beweging die bovenop de bestaande uitdijingssnelheid komt, en die snelheid is groter, want M31 staat zo dichtbij. Het is een ooit willekeurige startsnelheid geweest van eigenlijk alle sterrenstelsels in het heelal, en die wordt door de zwaartekracht van richting veranderd door de miljarden jaren. En dus zijn er ook sterrenstelsels die dichtbij staan, maar toch nu net van ons af bewegen. Ook dat komt voor.
Ofwel elk sterrenstelsel heeft zeker twee bewegingen: De eigenbeweging in een bepaalde richting t.o.v. de Melkweg + de uitdijingsbeweging van ons af.
Waardoor zie je sterren flikkeren en planeten niet? (OKT2024)
Vraag
Een planeet ziet er anders uit dan een ster qua licht op ’t oog. Een ster is meer aan ’t flikkeren en een planeet wordt echt beschenen. En ’t licht is veel stabieler/constanter. Maar hoe zit dat eigenlijk? Komt dat doordat de ster qua energie-afgifte ook daadwerkelijk fluctueert, (want dat lijkt me dan toch niet te zien op deze afstanden), of is ’t een proces in de atmosfeer? En zo ja, waarom is ’t dan anders bij ’t licht van een planeet dan een ster? Waarom is dat wel constant?
Antwoord
Een planeet staat veel dichter bij dan een ster. Ter vergelijk: Als je 3000+ zonnestelsels naast elkaar zou zetten, dan ben je bij de dichtstbijzijnde ster aangekomen. Nu is een ster veel groter dan een planeet, maar toch heeft een planeet oppervlak in een telescoop en een ster nooit. Die staat eenvoudigweg daar te ver weg.
Als de puntlichtbron van een ster door de turbulente dampkring gaat dan wiebelt die lichtweg net zoveel als een planeet, maar bij een puntlichtbron zie je dan gelijk dat de ster flikkert en als het oppervlak heeft is dat niet belangrijk. Het is stabieler/constanter. Met name als een ster boven de horizon staat zie je dat verschil. De lichtweg door de dampkring boven je hoofd is 15 km. Daar vindt het weer plaats. Deze weglengte is 225 km als je een ster vlak boven de horizon ziet. (Daarom is de Zon dan ook rood).
Die turbulentie komt doordat warme lucht in de lichtweg anders het licht breekt dan koude lucht.
Waar blijft de energie van een foton als tegelijk het heelal uitdijt. Bestaat er geen wet van energiebehoud daarvoor? (MEI2024)
Vraag
Als een lichtdeeltje / foton / electromagnetische straling door het heelal reist, dan wordt de golflengte (λ) steeds langer doordat het heelal uitdijt. De kleur verandert van b.v. blauw in de richting van rood. Het foton raakt roodverschoven. Dat is een feit. Ofwel de frequentie (f) van het foton neemt af (f = c / λ) en zo ook de energie (E) van dit foton (E = h x f). De snelheid (v) van het foton is constant en blijft de lichtsnelheid (v = c). Waar blijft die energie? Er is toch een wet van behoud van energie?
Antwoord
De energie van een foton (E) kan alleen toenemen, of afnemen, doordat het foton van ‘kleur’ / frequentie (f) verandert.
Het behoud van energie geldt voor effecten waarvan het foton zelf de oorzaak is. Dat is niet zo. De oorzaak van deze kosmologische roodverschuiving is het heelal en niet het foton. In dit uitdijend heelal is er geen behoud van energie. Het heelal dijt uit. Er komt steeds nieuwe ruimte tussen de ruimte in het heelal gedurende de reis van het foton door dat heelal. Het foton heeft daar wel ‘last van’, maar dit energieverlies van fotonen in een uitdijend heelal verdwijnt dus gewoon.
Theorema van Noether
Hier zit het theorema van Noether achter. Deze laat zien dat behoudswetten samenhangen met continue symmetrieën. Er is alleen behoud van energie in een systeem met “tijd translatie symmetrie” en behoud van impuls bij “ruimtelijke translatie symmetrie” en behoud van impulsmoment bij “rotatie symmetrie”.
- Tijd translatie symmetrie betekent dat een experiment in het lab hetzelfde moet werken als je het morgen of volgend jaar uitvoert. Er mag geen tijdsafhankelijkheid zijn van het beginmoment.
- Ruimtelijke translatie symmetrie betekent dat je een experiment in iedere gekozen kamer van het lab kan doen, met dezelfde uitkomst. Geldt ook niet strikt omdat de positie t.o.v. de aarde of de zon van belang kan zijn.
- Impulsmoment rotatie symmetrie betekent dat je een experiment onder elke start/beginhoek t.o.v. een bepaald gedefineerd middelpunt kan uitvoeren. De uitkomst is hetzelfde. De Maan draait b.v. om de Aarde en dat is ook zo als de Maan ergens anders begint in zijn baan om de Aarde.
In een uitdijend heelal op grote schaal is er geen tijdstranslatie symmetrie, want het heelal wordt steeds groter. Je moet ook bedenken dat een comoving coördinatensysteem zoals wij dat altijd gebruiken, geen inertiaalsysteem is en dan is behoud van energie geen vanzelfsprekendheid meer.
Het is lastig uit te leggen dat behoud van energie geen vanzelfsprekendheid is. Mensen zijn geneigd je niet te geloven. Behoud van energie zit er diep in tegenwoordig.
Wat is de verbinding tussen de vorm van de hersenen en de grootste structuren in de kosmos? (MRT2024)
Vraag
Ik vraag mij al jaren af hoe het komt dat de verbindingen tussen de neuronen in de hersenen, identieke gelijkenis vertonen met de grootste structuren in het heelal. Is dat niet op zijn minst zacht uitgedrukt behoorlijk merkwaardig ?
Antwoord
Bedankt voor je vraag. Inderdaad lijken de neuronen in de hersenen op de grootste structuren in het heelal genaamd superclusters. We moeten dat niet afdoen als toeval. Anderzijds ben ik ook voorzichtig dat we er een groot plan achter zien.
De structuur fassaliteert transport (lengte) en weer doorgeven (vertakkingen). Dat is nodig bij de hersenen. Bij de grootste structuren in het heelal kun je het die functie niet geven. Het heelal is teg root om informatie door te geven naar andere delen van het heelal. Het heelal is wel OOIT begonnen (en niet NOOIT). In dat ‘zaadje’ zijn deze grootste structuren al ontstaan. Daar schreef ik nu net afgelopen zaterdag over in de e-Foto van de Week. Je kunt je daarvoor ook abonneren als je daar interesse voor hebt. Maar ook de neuronen komen uiteindelijk ook van 1 cel toen deze ontstond in de baarmoeder en bleef maar groeien.
Wat is er beslist nodig om het allereerste leven te doen ontstaan? (FEB2024)
Vraag
Van de mens mag je spreken dat dit leven is. Dat geldt zo ook voor dieren, maar is dat ook zo voor planten? Waar is de grens? Is dit definieerbaar? Wat is wel leven en wat is geen leven? Dit is de oervraag om meer inzicht geven in de complexiteit van de abiogenese.
Antwoord
Dit is de beste definitie van het leven:
- Leven voorkomt om in chaos of in een evenwichtstoestand te vervallen.
Zonder leven vervalt de natuur vanzelf in een chaos. Het mag lang duren, maar dat is nu eenmaal de tweede hoofdwet van de thermodynamica:
- Choas kan alleen toenemen.
Net voordat het eerste leven op aarde ontstond kwamen er drie complexe moleculen bij elkaar:
- Een OBJECT molecuul (dat is een cel met een celmembraam / een rand). Als er geen rand is, dan is er ook geen definitie mogelijk op welke plaats dit leven bestaat.
- Een PROCES molecuul (dat heet tegenwoordig RNA). Er is een katalisator nodig die het leven gaat reproduceren.
- Een KENNIS molecuul (dat noemen we tegenwoordig DNA). De kennis moet aanwezig zijn wat er gereproduceerd moet worden.
En dan ben je er niet. Tegelijkertijd zijn er op dat initiële moment ook gunstige omstandigheden nodig:
- Aangename atmosfeer.
- Geen kosmische straling of straling van de Zon (= aanwezigheid van een magneetveld).
- Gunsitige temperaturen.
- De chemische samenstelling is levenvriendelijk.
- Er zijn op dat moment geen catastrofes.
Kunnen heelallen ontstaan door ‘botsende’ glomes? (FEB2024)
Vraag
Ik heb een eigen idee voor een heelal. Er zou een multiversum kunnen zijn die bestaat uit een set van 4-dimensionale glomes. En een set zijn er eigenlijk eindeloos veel. Als twee van die glomes/heelallen in dezelfde periode te dicht bij elkaar komen dan trekt de grootste glome een deel uit de andere glome. Daaruit ontstaat een big bang. Zo’n glome die dan weer ontstaan is uit uit die big bang kan dan groeien door het samensmelten van twee glomes. Dit lost het probleem op dat de James Webb Space Telescope sterrenstelsels ontdekt heeft die te vroeg na het begin van die oerknal al volwassen waren.
Ik weet niet of dit al een theorie is maar ik ben er zelf op gekomen en ik denk dat dit misschien wel wat kan zijn. Wat denk jij van dit idee?
Antwoord
De vraag is wat je beschrijft. Wat is een glome? Als een glome iets is, dan is er buiten die glome per definitie iets anders of niets. Tussen dat iets en dat andere, of niets, is er dus een rand of is de ruimte eindeloos gekromd zoals dat in ons heelal b.v. het geval is. Ons heelal heeft wel inhoud / volume maar geen rand. Wetenschappelijk bezien bestaat er alleen iets als er ruimte en tegelijk ook een tijdsbegrip aanwezig is. Een tijdsbegrip is niet dat er een klok is zoals wij als mens dat ooit bedacht hebben, maar dat je wel mag spreken van een oorzaak en gevolg, of ook er was iets ervoor en ook iets daarna. Zo’n glome moet deze eigenschappen hebben. Anders kan er eerst niet en later wel iets botsen.
Als er buiten een glome niets is, dan mag je ook niet spreken dat er eindeloos veel zijn want er is geen ruimtebegrip tussen glomes en dus kun je geen glomes tellen ook niet als het er oneindig veel zijn. Was er wel iets tussen glomes dan is de vervolgvraag wat voor eigenschappen dat dan heeft.
Wetenschappelijk is dit alles niet te begrijpen zonder dat je gebruik maakt van de quantummechanica. Die geeft een een veilige wereld aan wiskundige formules die we kunnen toepassen op quantumheelallen, als waren het atomen, maar zonder werkelijkheidszin.
Hoe is het mogelijk dat er vuur is op de zon zonder zuurstof? (DEC2023)
Antwoord
Wat een leuke vraag! Veel vragen heb ik al gekregen in mijn leven op dit gebied, maar deze is nieuw.
Vuur heeft brandstof, maar ook hitte en zuurstof nodig. Als een van deze drie ontbreekt, dan blijft een haard in de huiskamer niet branden. De Zon heeft wel brandstof en hitte, maar er is inderdaad praktisch gezien geen zuurstof in de Zon. Ofwel de Zon brand op een andere manier en dat geeft geen vuur.
De Zon is een grote hete gasbol. In de kern is het heet genoeg om de brandstof te versmelten (15 miljoen graden). De brandstof is sterk verhit Waterstof, en dat versmelt tot het element Helium. De Zon wordt daar elke seconde 4300 miljoen kilogram lichter van (E = mc2) en het verschil is hitte die door de Zon naar buiten gaat. Bij een haard is het dan direkt buiten. Die hitte in de Zon doet er 160.000 jaar over voordat het buiten is, en daarna valt het in enkele minuten misschien wel op jouw huid, daar je aan het strand ligt te bakken.
Daar is allemaal geen zuurstof voor nodig, maar wel brandstof, hitte en hoge druk (265 miljard bar).
Noorderlicht najaar 2024
- Wanneer: 12-09-2024
- Waar: Noord Veluwe [NL]
- Onderwerp: Noorderlicht onbewerkt (links) en bewerkt (rechts) met Adobe Lightroom. (Uit Whats App kanaal ‘Noorderlicht 2024’).
- Maker: Gerben Tiemens
Een derde van de maan is te zien
- Wanneer: 12-09-2024 (net achter een wolk)
- Waar: Barneveld [NL]
- Onderwerp: Eerste Kwartier maan, maar een deel zit achter de wolken dus hou je een derde Kwartier over. (Uit Whats App kanaal ‘Waarnemen’).
- Maker: Reinie van Middendorp
EK maan
- Wanneer: 14-07-2024
- Waar: Barneveld [NL]
- Onderwerp: Eerste kwartier van de Maan net naast de boom. De lucht is nog deels rood van de Zon die net is ondergegaan.
- Maker: Reinie van Middendorp
Noorderlicht Kinderdijk
- Wanneer: 11-05-2024 [01:30]
- Waar: Kinderdijk [NL]
- Onderwerp: Poollicht (Uit Foto van de Week 19-2024).
- Maker: Ard Valk
Komeet P12
- Wanneer: 30-03-2024 (voor in de avond)
- Waar: N.A.
- Onderwerp: Periodieke komeet 12P/Pons–Brooks (Uit Foto van de Week 16-2024)
- Maker: Niek Valk
Voor de storm losbarst
- Wanneer: 22-02-2024 (na zonsondergang)
- Waar: Barneveld [NL]
- Onderwerp: Een half uur voordat de storm begint. (Uit Whats App kanaal ‘de Zon’).
- Maker: Robert de Jong
Optische verschijnselen ALERTS
Wanneer: 14-04-2024 [13:17]
Onderwerp: Ontvang een Whats App kanaal ALERT als er buiten een echt mooie regenboog of ander verschijnsel te zien is veroorzaakt door de Zon. (Uit Whats App kanaal ‘de Zon’).
Noorderlicht ALERTS
In september zijn de nachten weer lang genoeg om poollicht te zien in de lage landen. Ontvang een Whats App kanaal ALERT enkele uren van te voren en ziet dit verschijnsel en maak foto’s ervan en stuur ze op voor ons allen. (Uit Whats App kanaal ‘Noorderlicht 2024’).
Meld je aan voor onze nieuwsbrief
En ontvang het gratis e-book “De introductie in de sterrenkunde”.
Ook op Social Media
Whats App kanalen / groepen
Waarneemcampagnes (kanaal)
Noorderlicht (ALERTS) (kanaal)
Optische verschijnselen (ALERTS) (groep)
Laatste nieuws
De ontdekking van de ‘algemene relativiteitsleer’ van Einsteinjuni 9, 2025 - 5:43 pmin: Kennisniveau: Deskundige, Natuurkunde
Regendruppels vallen uit de corona op het zonsoppervlakmei 27, 2025 - 11:00 pmin: Kennisniveau: Beginner, Astrofysica
Wetmatigheden voor het begin van de oerknalmei 9, 2025 - 11:36 pmin: Kennisniveau: Deskundige, Natuurkunde
