Verwonder je over het grote en het verre boven je hoofd. Droom weg bij het onbekende. Maak het vertrouwd aan jezelf
Relativeer ‘het zijn’ hier op Aarde. Wat weten we zeker?
De aangeboden lezingen geven op een gestructureerde wijze een goed inzicht in minder toegankelijk wetenschappelijke onderwerpen. Het geeft, waar van belang, ook niet ‘mainstream’ inzichten, en stof tot nadenken voor jezelf. De webinars zijn via een weblink thuis te volgen.
Tip: Stuur je ’30 minuten webinar’ voorstel via het contactformulier.
wo 11 Sep 2024, aanvang 20:00 - Waarnemen van Algol (de makkelijkste veranderlijke ster) (30 minuten Webinar)
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Robert de Jong
Er zijn honderden sterren die niet altijd even helder zijn. Het is normaal dat dit gebeurt als een ster in de buurt van de horizon komt, maar dan is onze dampkring de ‘schuldige’ en niet de ster zelf. Algol is de ster die vanaf het najaar goed zichtbaar wordt in de avonduren. Er is geen beter voorbeeld van zo’n veranderlijke ster. De ster is makkelijk vindbaar met je ogen en het is geheel voorspelbaar wanneer de ster minder licht geeft. Je hoeft er menselijk bezien ook niet lang op te wachten.
do 24 Okt 2024, aanvang 20:00 - Pluto, de fascinerende ex-planeet (30 minuten Webinar)
Organisator: Rob Walrecht Productions
Spreker: Rob Walrecht
Pluto was altijd al een vreemde eend in de bijt, als planeet. Hij is veel kleiner dan de maan; heeft een langgerekte baan die hem van 4,5 miljard tot 7,5 miljard km van de zon brengt, geheel in de Kuipergordel. En die baan is ook nog eens 17º geheld en geheel bepaald door de ijsreus Neptunus. Pluto is niet voor niets tegenwoordig een dwergplaneet.
wo 6 Nov 2024, aanvang 20:00 - Waarnemen van het Internationale Ruimtestation (30 minuten Webinar)
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Robert de Jong
Het Internationale Ruimtestation is veelvuldig te zien in de lage landen. Je hoeft alleen te weten wanneer dat gebeurt. Het is als een heel helder bewegende ‘ster’ aan de nachthemel te zien.
wo 11 Dec 2024, aanvang 20:00 - Complexe en organische moleculen in de jongste vormende sterren (30 minuten Webinar)
Organisator: ImagineAbove
Spreker: Martijn van Gelder (Universiteit Leiden)
Onderwerp over de astrochemie nog nader te bepalen.
Bekijk een of meer ’30 minuten Webinars’ in het archief voor het eerst of opnieuw.
Meteorologie
30 minuten Webinars:
Optische verschijnselen in de dampkring
Planeetonderzoek
30 minuten Webinars:
De samenhang tussen de werelden in het zonnestelsel
Astrofysica
30 minuten Webinars:
De geplande helderheidstoename van T CrB
De punt symmetrische hete gasbol
Van zonsexplosie tot noorderlicht
Kosmologie
30 minuten Webinars:
Waar is de rand en het centrum van het universum?
Het begin van het heelal (deel I: Concepten voor ons heelal)
Al sinds mensenheugenis probeert de mens te begrijpen waar het heelal vandaan komt. Is het OOIT of NOOIT begonnen? Meer opties zijn er niet. Meer smaken zijn er niet. En toch geven beide scenarios alleen al filosofische vervolgvragen waar de mens niet meer uitkomt. In deze workshop in de vorm van een Webinar wordt uitgelegd waar je tegenaan loopt. Wetenschap laat ons in de steek, maar zelfs onze menselijke filosofie laat ons in de steek. Wat blijft er over? Het gewoon niet weten? Een externe actor in dimensies die niet de onze zijn?
De oerknaltheorie wordt meestal gebruikt om antwoord te geven waar het heelal vandaan komt. Het gaat ervan uit dat het heelal OOIT is begonnen. De oerknal heeft echter niets te maken met hoe het heelal begon, maar hoe het zich daarna ontwikkelde. Welke oplossingen heeft de wetenschap en de filosofie beschikbaar hoe dit heelal OOIT begon? Bestaat er wetenschap die toetsbaar is, want dat hoort bij de wetenschap.
Opmerking: De oerknaltheorie wordt niet besproken. Dat wordt als verondersteld beschouwd. Het gaat hier om het begin van de oerknal.
Het begin van het heelal (deel II: Hypothesen voor het begin van het heelal)
De wetenschap heeft zijn best gedaan om het ultieme begin van ons heelal in natuurwetten te vatten. Is ze dat gelukt, want anders komen ze niet verder dan dat de oorzaak van het heelal een trancedente bron had. Meer concreet: Het is ontworpen en hoe komt dan dan weer?
Het boek ‘Ontstaan van de tijd’ geschreven door de Belgische theoretisch natuurkundige en hoogleraar Thomas Hertog geeft diverse oplossingen die ontworpen zijn door wijlen Stephen Hawking. Ook komen de inflatietheorie en de quantumzwaartekrachttheorieën aan de orde.
Natuurkunde
30 minuten Webinars:
Schrödingers kat uitgelegd (van klein tot groot)
Afstandsbepaling in het heelal
Het blijkt dat de afstandsbepaling een gelaagd systeem is. Je weet alleen de afstand voor iets wat veel verder weg is, als je eerst de afstand ijkt voor iets wat dichterbij is. Het is een getrapt systeem van diverse methodes om uiteindelijk te weten wat we nu weten:
Afstandsbepaling is dus het fundament van de kennis boven ons hoofd.
Astrobiologie
30 minuten Webinars:
Zijn wij alleen in het heelal?
Practica
Zonnewijzer aan de kerk in Sherborne Minster, Dorset, England.
30 minuten Webinars:
Bouwen van je eerste zonnewijzer
De aangeboden praktijk cursussen zijn geschikt voor wie begeleid zijn blikveld wil verruimen naar wat er boven je hoofd zich afspeelt. Heb je daar al enig notie van dan is dat een mooie start. Alle cursussen zijn ‘Leuk & Leerzaam’ tegelijk. Dit bevordert het leren en ervaren. Door practica komt het onderwerp dichterbij. Elke cursus eindigt met een ‘Master Class’ om de opgebouwde ervaring mee te nemen voor na de cursus. Ouders kunnen mooi meeliften met de interesse bij hun kind. Doe de cursus en de practica samen.
Wo 11 Sep 2024 - ‘Basiscursus sterrenkunde ‘Leer het heelal begrijpen’ (10 lesavonden) (Amersfoort)
Organisator: Rob Walrecht Productions
Docent: Diversen
Locatie: Zie website organiserende partij
Meer informatie: info@walrecht.nl
Wil je ook het heelal leren begrijpen? Dan is dit je kans! Rob Walrecht geeft elk najaar zijn zéér complete, 12-delige cursus sterrenkunde voor beginners – de eerstvolgende begint op 11 september 2024!
Het is een zeer bijzondere cursus, inhoudelijk en qua opzet, door het gebruik van eigen cursusmateriaal en illustraties in de lessen, van unieke schaalmodellen (zoals een heus Planetenpad) én omdat er twee professoren aan meewerken.
De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil (of moet) weten over het heelal: gewone liefhebbers, docenten VO en PO, vrijwilligers die rondleidingen (willen) geven op sterrenwachten en in musea, en meer. En hij is ook erg geschikt als opfriscursus!
De cursus kost € 215,00, inclusief het lesmateriaal van drie boeken en een planisfeer, en koffie en thee.
Do 26 Sep 2024 - Voordracht {Onderwerp nader te bepalen} - (Oostzaan)
Organisator: Stichting Vesta Sterrenwacht
Spreker: Robert de Jong
Locatie: Zuideinde 197, 1511 GD Oostzaan
Wo 16 Oct 2024 - Praktijkgerichte cursus ‘de Zon’ (5 lesavonden) (Barneveld)
Organisator: ImagineAbove
Docent: Robert de Jong
Locatie: Barneveld
Wil je graag eens het neusje van de zalm weten van de Zon die je leven lang jou en de hele Aarde verwarmt? In dit programma van ImageAbove.nl raak je meer betrokken bij wat de Zon is. Je leert begrijpen waar de warmte die we op Aarde ontvangen vandaan komt, en hoe vanzelfsprekend dit allemaal is. Tegelijk is het bijzonder.
De cursus is klassikaal op locatie, maar ook in de e-learning lesvariant beschikbaar.
Do 30 Jan 2025 - Praktijkgerichte cursus ‘de Maan’ (4 lesavonden) (Ede)
Organisator: Astra Alteria
Docent: Robert de Jong
Locatie: Prins Bernhardlaan 30, 6713 MC Ede (Juniorgebouw)
Wil je graag eens het neusje van de zalm weten van de Maan die je leven lang al boven je hoofd hangt? In dit programma van sterrenvereniging Astra Alteria raak je meer betrokken bij wat de Maan precies is, en kun je voorspellen hoe de Maan beweegt en zich elke dag toont aan de hemel.
De cursus is klassikaal op locatie, maar ook in de e-learning lesvariant beschikbaar.
Dit is het archief van de e-Foto van de Week, die elke zaterdag naar je toegestuurd wordt, mits je daar een abonnement op hebt. Elke week weer wordt er een stukje diepgang over een onderwerp boven je hoofd bij jou binnengebracht. Meld je aan als je dit ook wilt ontvangen.
2023-2024 (Meteorologie)
‘Bedreiging’ wordt gemaakt tot kans (week 14-2023)
De ‘Laatste kwartier’ maan bestaat niet voor mij (week 15-2023)
Oplichtende nachtwolken (week 19-2023)
Donderwolk vanuit de ruimte (week 36-2023)
Meters lange schaduw (week 39-2023)
Regenboog op de ‘Hurtigruten’ (week 41-2023)
De rode regenboog (week 46-2023)
Noorderlichtverwachting 2024 (week 50-2023)
Het aurorajaar 2024 komt eraan voor jou (week 51-2023)
Wolkenfantasieën (week 01-2024)
De Kármán vortex (week 07-2024)
Wat is een vliegtuigspoor? (week 09-2024)
Kleurrijk poollicht (week 10-2024)
Schemereffect van een SpaceX raketlancering (week 11-2024)
Voorbeeld van minder lichtvervuiling (13-2024)
2023-2024 (Planeetonderzoek)
Earthshine / asgrauw schijnsel (week 16-2023)
Mare Tranquillitatis / Zee van de rust (week 17-2023)
Belevingen blijven (week 18-2023)
Maankraters zijn meestal rond (week 20-2023)
Een rijtje maankraters (week 21-2023)
Orkaan zonder oceaan (week 40-2023)
De Zon en de Maan zijn bijna even groot (week 42-2023)
Zonsverduistering op Jupiter (week 45-2023)
Nooit groot genoeg (als er maar budget is) (week 47-2023)
Het aurorajaar 2024 komt eraan voor jou (week 51-2023)
Rotsblok op de planetoïde Bennu (week 14-2024)
Komeet P12 PonsBrooks boven vuurtoren (week 16-2024)
Komeet P12/Pons-Brooks nu op zuidelijk halfrond (week 18-2024)
Noorderlicht op Kinderdijk (week 19-2024)
Antistaart van komeet Comet 12P/Pons-Brooks (week 24-2024)
De Stickney krater op marsmaan Phobos (week 25-2024)
Asgrauw schijnsel: APP om het juiste moment te plannen (week 27-2024)
2023-2024 (Astrofysica)
Wolf Rayet type sterren (week 12-2023)
De planetaire nevel (week 23-2023)
Plantaire nevels (week 35-2023)
Explosies op de Zon (week 38-2023)
De menselijke hand (week 44-2023)
Gaswolk van vele kubieke lichtjaren (week 48-2023)
De Zon wordt elke seconde 4 miljard kg lichter (week 49-2023)
Herbig-Haro objecten (week 52-2023)
Details van de ster Betelgeuze op grote afstand (week 05-2024)
Van een gas ‘burp’ naar Bernard loep (week 06-2024)
2023-2024 (Natuurkunde)
Krijg je vraag beantwoord over iets boven je hoofd.
Deze vragen zijn ingediend via het contactformulier of via WhatsApp. Je bent uitgenodigd. Er zijn geen domme vragen. Niet durven vragen is juist dom.
Hoe is het mogelijk dat er vuur is op de zon zonder zuurstof?
Wat een leuke vraag! Veel vragen heb ik al gekregen in mijn leven op dit gebied, maar deze is nieuw.
Vuur heeft brandstof, maar ook hitte en zuurstof nodig. Als een van deze drie ontbreekt, dan blijft een haard in de huiskamer niet branden. De Zon heeft wel brandstof en hitte, maar er is inderdaad praktisch gezien geen zuurstof in de Zon. Ofwel de Zon brand op een andere manier en dat geeft geen vuur.
De Zon is een grote hete gasbol. In de kern is het heet genoeg om de brandstof te versmelten (15 miljoen graden). De brandstof is sterk verhit Waterstof, en dat versmelt tot het element Helium. De Zon wordt daar elke seconde 4300 miljoen kilogram lichter van (E = mc2) en het verschil is hitte die door de Zon naar buiten gaat. Bij een haard is het dan direkt buiten. Die hitte in de Zon doet er 160.000 jaar over voordat het buiten is, en daarna valt het in enkele minuten misschien wel op jouw huid, daar je aan het strand ligt te bakken.
Daar is allemaal geen zuurstof voor nodig, maar wel brandstof, hitte en hoge druk (265 miljard bar).
Waar blijft de energie van een foton als tegelijk het heelal uitdijt. Bestaat er geen wet van energiebehoud daarvoor?
Als een lichtdeeltje / foton / electromagnetische straling door het heelal reist, dan wordt de golflengte (λ) steeds langer doordat het heelal uitdijt. De kleur verandert van b.v. blauw in de richting van rood. Het foton raakt roodverschoven. Dat is een feit. Ofwel de frequentie (f) van het foton neemt af (f = c / λ) en zo ook de energie (E) van dit foton (E = h x f). De snelheid (v) van het foton is constant en blijft de lichtsnelheid (v = c). Waar blijft die energie? Er is toch een wet van behoud van energie?
De energie van een foton (E) kan alleen toenemen, of afnemen, doordat het foton van ‘kleur’ / frequentie (f) verandert.
Het behoud van energie geldt voor effecten waarvan het foton zelf de oorzaak is. Dat is niet zo. De oorzaak van deze kosmologische roodverschuiving is het heelal en niet het foton. In dit uitdijend heelal is er geen behoud van energie. Het heelal dijt uit. Er komt steeds nieuwe ruimte tussen de ruimte in het heelal gedurende de reis van het foton door dat heelal. Het foton heeft daar wel ‘last van’, maar dit energieverlies van fotonen in een uitdijend heelal verdwijnt dus gewoon.
Hier zit het theorema van Noether achter. Deze laat zien dat behoudswetten samenhangen met continue symmetrieën. Er is alleen behoud van energie in een systeem met “tijd translatie symmetrie” en behoud van impuls bij “ruimtelijke translatie symmetrie” en behoud van impulsmoment bij “rotatie symmetrie”.
In een uitdijend heelal op grote schaal is er geen tijdstranslatie symmetrie, want het heelal wordt steeds groter. Je moet ook bedenken dat een comoving coördinatensysteem zoals wij dat altijd gebruiken, geen inertiaalsysteem is en dan is behoud van energie geen vanzelfsprekendheid meer.
Het is lastig uit te leggen dat behoud van energie geen vanzelfsprekendheid is. Mensen zijn geneigd je niet te geloven. Behoud van energie zit er diep in tegenwoordig.
Wat is de verbinding tussen de vorm van de hersenen en de grootste structuren in de kosmos?
Ik vraag mij al jaren af hoe het komt dat de verbindingen tussen de neuronen in de hersenen, identieke gelijkenis vertonen met de grootste structuren in het heelal. Is dat niet op zijn minst zacht uitgedrukt behoorlijk merkwaardig ?
Bedankt voor je vraag. Inderdaad lijken de neuronen in de hersenen op de grootste structuren in het heelal genaamd superclusters. We moeten dat niet afdoen als toeval. Anderzijds ben ik ook voorzichtig dat we er een groot plan achter zien.
De structuur fassaliteert transport (lengte) en weer doorgeven (vertakkingen). Dat is nodig bij de hersenen. Bij de grootste structuren in het heelal kun je het die functie niet geven. Het heelal is teg root om informatie door te geven naar andere delen van het heelal. Het heelal is wel OOIT begonnen (en niet NOOIT). In dat ‘zaadje’ zijn deze grootste structuren al ontstaan. Daar schreef ik nu net afgelopen zaterdag over in de e-Foto van de Week. Je kunt je daarvoor ook abonneren als je daar interesse voor hebt. Maar ook de neuronen komen uiteindelijk ook van 1 cel toen deze ontstond in de baarmoeder en bleef maar groeien.
Wat is er beslist nodig om het allereerste leven te doen ontstaan?
Van de mens mag je spreken dat dit leven is. Dat geldt zo ook voor dieren, maar is dat ook zo voor planten? Waar is de grens? Is dit definieerbaar? Wat is wel leven en wat is geen leven? Dit is de oervraag om meer inzicht geven in de complexiteit van de abiogenese.
Dit is de beste definitie van het leven:
Zonder leven vervalt de natuur vanzelf in een chaos. Het mag lang duren, maar dat is nu eenmaal de tweede hoofdwet van de thermodynamica:
Net voordat het eerste leven op aarde ontstond kwamen er drie complexe moleculen bij elkaar:
En dan ben je er niet. Tegelijkertijd zijn er op dat initiële moment ook gunstige omstandigheden nodig:
Kunnen heelallen ontstaan door ‘botsende’ glomes?
Ik heb een eigen idee voor een heelal. Er zou een multiversum kunnen zijn die bestaat uit een set van 4-dimensionale glomes. En een set zijn er eigenlijk eindeloos veel. Als twee van die glomes/heelallen in dezelfde periode te dicht bij elkaar komen dan trekt de grootste glome een deel uit de andere glome. Daaruit ontstaat een big bang. Zo’n glome die dan weer ontstaan is uit uit die big bang kan dan groeien door het samensmelten van twee glomes. Dit lost het probleem op dat de James Webb Space Telescope sterrenstelsels ontdekt heeft die te vroeg na het begin van die oerknal al volwassen waren.
Ik weet niet of dit al een theorie is maar ik ben er zelf op gekomen en ik denk dat dit misschien wel wat kan zijn. Wat denk jij van dit idee?
De vraag is wat je beschrijft. Wat is een glome? Als een glome iets is, dan is er buiten die glome per definitie iets anders of niets. Tussen dat iets en dat andere, of niets, is er dus een rand of is de ruimte eindeloos gekromd zoals dat in ons heelal b.v. het geval is. Ons heelal heeft wel inhoud / volume maar geen rand. Wetenschappelijk bezien bestaat er alleen iets als er ruimte en tegelijk ook een tijdsbegrip aanwezig is. Een tijdsbegrip is niet dat er een klok is zoals wij als mens dat ooit bedacht hebben, maar dat je wel mag spreken van een oorzaak en gevolg, of ook er was iets ervoor en ook iets daarna. Zo’n glome moet deze eigenschappen hebben. Anders kan er eerst niet en later wel iets botsen.
Als er buiten een glome niets is, dan mag je ook niet spreken dat er eindeloos veel zijn want er is geen ruimtebegrip tussen glomes en dus kun je geen glomes tellen ook niet als het er oneindig veel zijn. Was er wel iets tussen glomes dan is de vervolgvraag wat voor eigenschappen dat dan heeft.
Wetenschappelijk is dit alles niet te begrijpen zonder dat je gebruik maakt van de quantummechanica. Die geeft een een veilige wereld aan wiskundige formules die we kunnen toepassen op quantumheelallen, als waren het atomen, maar zonder werkelijkheidszin.
En ontvang het gratis e-book “De introductie in de sterrenkunde”.